شناسایی ترکیبات عطری برنج با روش ریزاستخراج فاز جامد در کروماتوگرافی گازی توأم با طیف سنج جرمی و مکان یابی جایگاه های ژنی کنترل کننده آنها با بکارگیری نشانگر ریزماهواره

تقاضای بیشتر برای برنج­های عطری، قیمت بالاتر آنها را درپی داشته و توجه به­نژادگران گیاهی را به شناسایی ژن­های کنترل­کننده عطر برنج جلب کرده است. نشانگرهای شدیداً پیوسته با ژن­های مهم کنترل­کننده صفات زراعی، عمل گزینش فنوتیپی را سودمندتر، مؤثرتر، واقعی­تر و اقتصادی­تر از روش­های معمول به­نژادی گیاهی ­می­نمایند. این تحقیق به منظور شناسایی ترکیبات فرّار در برنج و مکان­یابی ژن­های کنترل­کننده آنها با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره انجام شد. از تلاقی رقم موسی­طارم و 304، 139 تک بوته 2F در سال 87-1386 بصورت مجزا بذرگیری و برای کشت مورد استفاده قرار گرفتند. استخراج، جداسازی و شناسایی ترکیبات فرّار نمونه­های بذری خانواده‌های F2:3 با استفاده از روش حساس و کارآمد ریزاستخراج فاز جامد در کروماتوگرافی گازی توأم با طیف­سنج جرمی انجام شد. ترکیب­های آلکانی تترادکان، پنتا­دکان، هگزادکان و هپتادکان از ترکیبات عمده شناسایی شده بودند. کروموزوم­های 1، 4، 6، 11 و 12 حامل جایگاه­های کنترل­کننده ترکیب­های فرّار بودند. کروموزوم­ 4 بیشترین جایگاه را در بر داشت. از 14 جایگاه شناسایی شده، 12 جایگاه حالاتی از غالبیت نسبی، غالبیت کامل و یا فوق غالبیت را نشان دادند. ترکیب هپتادکان کمترین توارث­پذیری و ترکیب تترادکان بیش از 50 % توارث­پذیری نشان داد. در پایان، در این تحقیق چندین جایگاه کنترل کننده ترکیبات عطری با فاصله 5/4 سانتی­مورگان با نشانگر؛ فاصله مطلوب پیشنهاد شده بین نشانگر و QTL، برای گزینش؛ شناسایی شد.

کلیدواژه ها:

برنج ، ترکیبات عطری ، QTL ، مکان یابی ژن ، روش SPME- GC- MS