مطالعه تنوع ژنتیکی توده های آویشن ایران با استفاده از نشانگرهای نیمه تصادفی

آویشن (Thymus spp.) از مهمترین گیاهان دارویی خانواده نعناعیان است. دورگه­گیری بین گونه­ای و اینترگرسیون مهمترین عامل تنوع گونه­ای بالا در آویشن است که شناسایی گونه­ها را با مشکل روبرو کرده است. با توجه به مشکلات موجود در اصلاح این گیاه دارویی، استفاده از نشانگرهای مولکولی DNA می‌تواند ابزار قدرتمندی در ارزیابی ژرم‌پلاسم و بهره‌برداری‌های به‌نژادی به شمار ­آید. در این مطالعه از 30 آغازگر نیمه­تصادفی اینترون-اگزونی (semi random intron-exon splice junction) برای ارزیابی تنوع ژنتیکی 70 توده آویشن ایران استفاده گردید. مجموع آغازگرها 694 باند قابل امتیازدهی تولید کردند که 683 باند آنها چندشکل بود. تجزیه خوشه­ای با نرم­افزار DARwin5 و روش میانگین فاصله و ماتریس تشابه دایس، توده­ها را به شش گروه تقسیم کرد. بیشترین شباهت بین دو توده T. kotschyanus و T. transcaucasius از قزوین و گیلان و کمترین شباهت مربوط به توده T. lancifolius فارس و  T. fedtschenkoi از آذربایجان غربی بود. بیشترین و کمترین میزان اطلاعات چندشکلی به ترتیب مربوط به آغازگر IT15-36 وIT18-2  بود. بیشترین و کمترین شاخص نشانگر را به ترتیب دو آغازگر ET15-33 و ET18-6 به خود اختصاص دادند. نتایج نشان دادند که گروه‌بندی حاصل از تجزیه خوشه­ای تا حدودی با منشأ جغرافیایی هماهنگی داشت و توانست تا حدودی گونه­ها را از هم تفکیک نماید. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از واکنش زنجیره­ای پلیمراز با آغازگرهای نیمه­تصادفی در بررسی تنوع ژنتیکی توده­های آویشن ایران مناسب بوده است.

کلیدواژه ها:

آویشن ، نشانگر نیمه تصادفی ، ISJ ، تنوع ژنتیکی ، چندشکلی