تهیه یک مدل جهت اصلاح الگوی مصرف آب در مزارع آبی و تخصیص آن به مزارع دیم

با افزایش روزافزو ن تقاضا برای مصارف آب شهری و صنعتی، سهم تخصیص یافته آب به بخش کشاورزی که مصرف کننده عمده آب است، به سرعت رو به کاهش است . از طرف د یگر در جهان حدود 80 درصد اراض ی کشاورز ی به صورت د ی م کشت می شوند که حدود 70 درصد ن یاز غذ ایی بشر را تام ین م ی کنند. با توجه به افزایش بی رویه جمعی ت و نی از به تو لی د غذ ای بیشتر، افز ایش تو لید در مزارع د یم ضرور ی است . از راهکاره ای کاربرد ی بر ای افزایش تولید در زراع ت د ی م و حصول عملکرد مطلوب، تک آب یاری بر ای محصولات زراع ی است . در شر ایط محدود یت آب، به کارگ یری یک آ بیاری در زمان مناسب م ی تواند عملکرد دانه و بهره ور ی از آب مصرف ی را به طور قابل م لاحظه ای افز ایش دهد . هرچند امروزه بحث تک آبیاری و آبیاری تکمیلی به منظور ارتقا عملکرد و بهره وری مصرف آب در زراعت دیم به اثبات رسیده و هر روزه نتایج زیادی از تحقیقات انجام شده بر روی این موضوع منتشر می شود ولی بحث تامین آب برای انجام این مدیریت ها با توجه به کمبود شدید آب و محدودیت های منابع آبی، چالشی است که تمام مدیران و متخصصان بخش آب با آن موجه اند . به همین علت یک مدیریت وبهینه سازی مناسب برای تخصیص بهینه منابع آب بین مزارع دیم و مزارع آبی با توجه به مو ضوع سود و هزینه ضروری است . اهداف اصلی از انجام این تحقیق تهیه یک مدل جامع تخصیص آب برای اراضی فاریاب و دیم که در آن به بررسی قابلیت اراضی دیم براساس معیارهای فنی و مهندسی (شیب، عمق خاک، نفوذپذیری و ...) و درآمدها و ضررهای کلی طرح در یک دوره تناوب و بهینه س ازی اقتصادی می پردازد . مدل پیشنهادی بر ای انجام اهداف مشخص دارا ی 4 بخش است . بخش اول مدل در ابتدا به قطعه بند ی اراض ی د یم در محدوده مورد نظر و تناوب کشت در سال ها ی متوا لی م ی پردازد . در این قسمت با توجه به ش یب زم ین و نفوذپذ یری، امکان انجام آب یاری در اراض ی د یم و نوع مناسب س یستم آ بیاری (سطحی ی ا باران ی) در هر قطعه تع یین خواهد شد . برای انجام آب یاری سطح ی بیشتر آ بیاری نوار ی مورد توجه قرار خواهد گرفت و برا ی آ بی اری باران ی بیشتر آ بیاری تفنگ ی پیشنهاد شده است . در بخش دوم ، نیاز آ بی بر ای آ بیاری تکم یلی و راندمان نوع س ی ستم آ بی اری انتخاب ی، حجم مورد ن یاز بر ای آ بیاری تع یین خواهد شد . بخش سوم مدل به به ینه ساز ی الگو ی کشت در اراض ی فار یاب هر قطعه زراع ی با توجه به شرا یط م ی پردازد . یعنی اگر تمام و یا بخش ی از آب مورد ن یاز بر ای انجام آب ی اری تکم یل ی از اعمال کم آب ی اری در اراضی فار یاب تام ین شود تغ ییر الگو ی کشت در مزارع فار یاب برای جبران خسارت های احتمالی ضروری است. در بخش چهارم مدل درآمدها و هز ینه های انجام پروژه مشخص می شود. درآمدها شامل مقدار بهینه سازی شده سود مزارع فاریاب در هر سال و سود حاصل از عملکرد در مزارع دیم در هر سال در یک دوره زمانی و با در نظر گرفتن نرخ بهره می باشد

کلیدواژه ها:

مزارع دیم ، آبیاری تکمیلی ، تخصیص بهینه آب ، کم آبیاری