مقایسه لاین های جدید گندم مقاوم به خشکی در مزارع زارعین مناطق سرد ارتفاعات البرز شرقی استان گلستان

استان گلستان جلگه نسبتا وسیع با عوارض طبیعی اندک است که از ارتفاع ‮‭25‬- اراضی پست شمالی گرگان تا حدود ‮‭155‬ متر و مناطق مرتفع جنوبی تا ارتفاع بیش از سهصهزار متر ارتفاعات البرز شرقی را در بر می گیرد. به دلیل تغییر ارتفاع، تغییرات درجه حرارت و بارندگی در نواحی مختلف استان سبب شده است که تولیدات گیاهان زراعی تحت تاثیرتنشهای غیر زنده از قبیل تنش سرما قرار گیرد. بهصطوریصکه تولید گیاهان را بهصویژه در نواحی مرتفع جنوبی استان در البرز شرقی با محدودیت مواجه نماید. ارزیابی ژنوتیپهای برتر متحمل به تنش های خشکی و سرما برای بهرهگیری از توانایی تولید مناطق مرتفع دارای اهمیت است. به همین منظور این آزمایش طی سال زراعی ‮‭1387-88‬ در شرایط زارعین دو منطقه شاهکوه و چهارصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصباغ شهرستان گرگان با تعداد هفت لاین دریافتی از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر به همراه شاهد محلی رقم امید بر مبنای طرح بلوک های کامل تصادفی ‭(RCBD) ‬در سه تکرار اجرا شد (تجزیه مرکب در دو مکان). طیصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصصدوره زراعی مراقبتهای لازم انجام شد. صفاتی از جمله مراحل رشد فنولوژی، عملکرد، اجزای عملکرد دانه، ارتفاع بوته تعیین و اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که بین ژنوتیپها از نظر عملکرد تفاوت معنیداری وجود دارد ولی اثر مکان و اثر متقابل مکان در ژنوتیپ معنیدار نبودند. مقایسه میانگینصها نیز نشان داد که ژنوتیپهای (پیشگام)‮‭5509‬‭-C-‬‮‭84‬‭-D ‬و ‮‭13‬‭-C-‬‮‭85‬‭-D ‬بهترتیب با میانگین ‮‭4424‬ و ‮‭4295‬ کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین عملکرد دانه بودند و اختلاف معنیداری با رقم شاهد منطقه داشتند. در بین ژنوتیپهای مورد بررسی رقم امید با تولید دانهصی ‮‭2903‬ کیلوگرم در هکتار دارای مصترین عملکرد بود و بعد از آن ، ژنوتیپ 9‭-C-‬‮‭85‬‭-D ‬با عملکرد ‮‭3440‬ کمصترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داده بود. نتیجهگیری شد که تنوع ژنتیکی مناسبی بین ارقام در شرایط کشت این دو منطقه وجود دارد و میتوان در برنامههای اصلاحی بعدی از این تنوع ژنتیکی بهره برد. واژهصهای کلیدی : ارتفاعات البرز سرما- گندم