برنامه راهبردی ماهیان استخوانی وکیلکا ماهیان در دریای خزر

طی چهار برنامه توسعه اقتصادی اجتماعی کشور، ذخایر ماهیان استخوانی دریای خزر از بهره برداری پایدار و مطلوبی برخوردار بوده و میزان صید آنها از حدود ‮‭14500‬ تن در سال ‮‭1376‬ به بالاتر از ‮‭23000‬ تن در سال ‮‭1386‬ رسیده است، ولی ذخایر کیلکاماهیان پس از یک توسعه تا سال ‮‭1378‬ به حداکثر میزان صید به مقدار ‮‭95000‬ تن رسید، ولی پس از هجوم شانه دار مهاجم ‭Mnemiopsis leidyi ‬به دریای خزر و افزایش تراکم آن، میزان صید تا حدود ‮‭15‬ هزار تن در سال کاهش یافت. به منظور بهره برداری پایدار از ذخایر ماهیان استخوانی و کیلکا دریای خزر، تهیه و تدوین برنامه راهبردی محصولی این ماهیان در دستور کار موسسه تحقیقات شیلات ایران قرار گرفت. در این راستا پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی، مرکز تحقیقات ماهیان سردآبی کشور)تنکابن) و مرکز تحقیقات ذخایر آبزیان آبهای داخلی در کنار مدیران، اساتید، کارشناسان، صاحب نظران شیلاتی، نمایندگان بخش اجرا و اتحادیه تعاونیهای صیادی و ... مشارکت و همکاری داشتند. این برنامه در 6 بخش شامل بررسی وضعیت موجود، بررسی و تحلیل مسایل و محدودیتها، مروری بر مطالعات انجام شده، تعیین و اولویت بندی اهداف تحقیق و شناسایی و اولویت بندی طرحهای محوری و تدوین برنامه اجرایی تنظیم و در نهایت در قالب 8 برنامه تحقیقاتی و 6 برنامه اجرایی برای ماهیان استخوانی و 5 برنامه تحقیقاتی و 4 برنامه اجرایی برای کیلکاماهیان ارایه شد. برنامه راهبردی محصولی ماهیان استخوانی در قالب دو طرح محوری مدیریت و بهره برداری پایدار از ذخایر و طرح بازسازی و احیا ذخایر ماهیان استخوانی و برنامه کیلکاماهیان در قالب طرح محوری مدیریت و بهره برداری پایدار از ذخایر این ماهیان تنظیم گردید. در طرح محوری مدیریت و بهره برداری پایدار از ذخایر ماهیان استخوانی 4 برنامه، 6 طرح جامع و ‮‭27‬ پروژه تحقیقاتی و در طرح بازسازی و احیا ذخایر ماهیان استخوانی 4 برنامه، ‮‭15‬ طرح جامع و ‮‭61‬ پروژه تحقیقاتی و در طرح محوری مدیریت و بهره برداری پایدار از ذخایر کیلکاماهیان 5 برنامه، 6 طرح جامع و ‮‭30‬ پروژه تحقیقاتی از سال ‮‭1389‬ تا سال ‮‭1404‬ پیش بینی و پیشنهاد گردید و در بخش اجرا نیز جمعا ‮‭10‬ برنامه شامل 6 برنامه مرتبط با ماهیان استخوانی و 4 برنامه مرتبط با کیلکاماهیان ارایه شد. کل اعتبار پیشنهادی طرحها و پروژه های تحقیقاتی برای ماهیان استخوانی جمعا بالغ بر ‮‭195120‬ میلیون ریال و برای کیلکاماهیان ‮‭46800‬ میلیون ریال برآورد شد که جمعا به منظور انجام پروژه های تحقیقاتی ‮‭241920‬ میلیون ریال بودجه و اعتبار تا سال ‮‭1404‬ جمع بندی و ارایه گردید.