بررسی تغییرات شدت نور در تیپ های مختلف جنگل های طبیعی و مصنوعی منطقه هیرکانی

با توجه به اهمیت نور به عنوان یکی از مهمترین عوامل اکولوژیک در مباحث جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، در این مقاله تلاش شده که اطلاعاتی در مورد این فاکتور و تغییرات آن در توده های مختلف در اختیار متخصصان قرار گیرد. بدین منظور قطعات نمونه ای در تیپ های مختلف جنگل های طبیعی (انجیلی- ممرز، بلوط- ممرز، راش خالص و آمیخته، ممرز- راش و پهن برگ آمیخته) و جنگلکاری با گونه های مختلف (بلوط، پلت، توسکا و زربین) انتخاب و ضمن آماربرداری خصوصیات کمی درختان، نسبت به عکسبرداری از پوشش تاجی توده با دوربین مجهز به عدسی چشم ماهی و تهیه عکسهای نیم کروی و تفسیر آنها با نرم افزار‭GLA ‬اقدام گردید. نتایج نشان داد که باز شدگی تاج پوشش ‭(canopy openness) ‬توده های طبیعی مورد بررسی بین ‮‭9/6‬ تا ‮‭29/4‬ درصد و در جنگلکاری ها بین ‮‭0/9‬ تا ‮‭17/2‬ درصد متغییر بود. شدت نورنسبی در این قطعات بین ‮‭11/8‬ تا ‮‭35/9‬ درصد در توده های طبیعی و بین ‮‭1/4‬ تا ‮‭25/1‬ درصد در جنگلکاریها نوسان داشت. کمترین شاخص سطح برگ ‭(LAI) ‬در توده ممرز- راش به میزان ‮‭1/4‬ و بیشترین میزان این شاخص در توده زربین خالص (‮‭5/8‬) اندازه گیری شد. در توده های مورد بررسی، لکه های نوری ‭(sun fleck) ‬متفاوتی وجود دارند که از 2 دقیقه در روز، حداکثر به تعداد ‮‭2100‬ لکه در جنگلکاری توسکا تا ‮‭200‬ دقیقه در روز به تعداد ‮‭20‬ لکه در توده انجیلی- ممرز نور مستقیم دریافت می کنند. بیشترین انرژی دریافت شده در جنگلهای مورد بررسی در منطقه هیرکانی به میزان ‮‭2 43‬‭-MJm ‬در تیر ماه می باشد. واژه های کلیدی: منطقه هیرکانی، تیپ جنگل، جنگلکاری، نور، تابش مستقیم، شدت نور نسبی