بررسی بیواکولوژی پروانه برگ خوار مرکبات ‭Papilio demuleus (Lep. Papilionidae) ‬در استان مازندران

پروانه برگخوار مرکبات ‭(Papilio demoleus) ‬یکی از آفات مهم مرکبات در اکثر مناطق مرکبات خیز جنوب و شمال کشور است. بیواکولوژی پروانه برگخوار مرکبات در باغات استان در طی سالصصهای ‮‭1389‬ لغایت ‮‭1390‬ مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج دو سالانهصیص بررسی تغییرات جمعیت پروانه برگخوار مرکبات نشان داد که اولین حشرات کامل تقریبا از اوایل خرداد در منطقه مشاهده شده و اولین تخمگذاری ها تقریبا از اواسط خرداد بر روی جوانه های تازه مرکبات انجام شد. مهمترین اوج جمعیت آفت از اواسط شهریور تا اواخر شهریور در منطقه مشاهده شد که با تراکم بالای جوانه های تازه ظاهر شده مرکبات مصادف بود. طول دوره لاروی و شفیرگی آفت در شرایط آزمایشگاهی (‮‭25‬ درجه سلسیوس، رطوبت‮‭75-65‬ درصد) به ترتیب ‮‭12/03 1/63‬ و ‮‭10/06 0/9‬ روز و در شرایط طبیعی(‮‭33 3‬ سلسیوس و رطوبت نسبی% ‮‭70-75‬) به ترتیب ‮‭9/30 1/18‬ و ‮‭8/0 1/20‬ روز تعیین گردید. این حشره سه نسل در سال دارد. نسبت جنسی(نر به ماده) پروانه برگخوار مرکبات ‮‭1:1/24‬ تعیین شد. صفر بیولوژیک پروانه برگخوار مرکبات حدود ‮‭11‬ درجه سانتیگراد است. پروانه برگخوار مرکبات دارای بیشترین گرایش میزبانی به برگ پرتقال تامسون و نارنج و کمترین گرایش به رقم نارنگی انشو بود. رقم پرتقال سانگین در درجه دوم گرایش میزبانی قرار گرفت. نتایج بررسی شاخص تغذیه نشان داد که نرخ مصرف نسبی، نرخ رشد نسبی، کارایی تبدیل غذای خورده شد، کارایی تبدیل غذای هضم شده و همچنین قابلیت تقریبی هضم شوندگی میزبان های مختلف با یکدیگر اختلاف معنی داری دارند. نرخ مصرف نسبی برگ و النسیا بیشتر از نارنج، نارنگی و تامسون بود. بیشترین نرخ رشد نسبی مربوط به برگ تامسون و کمترین آن برگ والنسیا بود. بیشترین کارایی تبدیل غذای خورده شده و کارایی تبدیل غذای هضم شده در برگ تامسون بدست آمد، ولی لاروهای تغذیه کرده از برگ تامسون کمترین شاخص تقریبی هضم شوندگی را نشان دادند. بطور کلی بالاترین کارایی تغذیه ای لارو روی رقم تامسون مشاهده شد. واژه نامه: مرکبات، بیواکولوژی، برگخوار مرکبات، ‭Papilio demuleus.‬و مازندران