بررسی تغییرات جمعیت غلاف خوار سویا ‭Helicoverpa armigera Hub. ‬و ارزیابی عوامل زنده و اقلیمی جهت کنترل آن

کرم غلاف خوار سویا ‭Helicoverpa armigera Hub. (Lep: Noctuidae) ‬مهمترین آفت سویا در مناطق سویا کاری کشور خصوصا استان های مازندران، گلستان و مغان می باشد. در بررسی تغییرات جمعیت این آفت طی سال های ‮‭1387-1389‬ با نصب تله فرمونی و شکار حشرات کامل در دو منطقه استان مازندرن و دشت مغان مورد مطالعه قرار گرفت. علاوه بر آن هر هفته ‮‭25‬ گیاه از هر مزرعه بطور تصادفی انتخاب و تعداد تخم و لارو آفت و عوامل کنترل بیولوژیک شمارش و جهت دستیابی به حشرات پارازیتویید شده، تخم و لارو های آفت پرورش داده شده است. عوامل اقلیمی همچنین نیز ثبت گردید. نتایج نشان داد که در استان مازندران حشرات کامل از اوایل خرداد تا اواخرآبان بوسیله تله فرمونی شکارو پیک فعالیت پروازی غلاف خوار کاملا مجزا نبوده، در اوایل تیر و مرداد پیک کوچکی دیده شد ولی در شهریور بالاترین پیک مشاهده گردید. تخم و لاروهای سن 1 و 2 تراکم بیشتری نسبت به سنین لاروی ،‮‭4 3‬ و 5 داشتند. جمعیت حشرات کامل همبستگی معنی داری با رطوبت نسبی در این منطقه نشان داد. در منطقه مغان فعالیت آفت روی زراعت سویا از اوایل تیرماه که برابر است با نسل یک آفت است شروع و نسل دوم در مرداد و نسل سوم در شهریور و مهرماه می باشد. تعداد تخم و لارو آفت در مزارع سویا نسبتا پایین و میزان خسارت کم می باشد ولی در نسل سوم آفت و همزمان با تشکیل غلاف و دانه در مزارع سویا جمعیت بالایی از این آفت وجود دارد. در این منطقه جمعیت حشرات کامل شکار شده همبستگی معنی داری با عوامل اقلیمی نشان نداد. بررسی های انجام شده نشان داد که بین داده های لاروی و حشرات کامل همبستگی با برازش بالا وجود دارد و شکار تله فرمونی می تواند به عنوان شاخصی مطمین جهت آنالیز تغییرات جمعیت بکار رود. میانگین تعداد حشرات کامل شکار شده بوسیله تله فرمونی در طول یک فصل تفاوت فاحشی را در دو منطقه نشان داد که شناسایی عوامل اکولوژیک موثر بر جمعیت این دسته از آفات را الزامی می سازد.مهمترین دشمنان طبیعی در زمان انجام مطالعه زنبور پارازیتویید ‭Cotesia spp. ‬و بالتوری سبز‭Chrysoperla carnea Steph. ‬بوده است. به علت پایین بودن بیش از حد جمعیت دشمنان طبیعی آنالیزی در رابطه با متغیر مستقل با جمعیت آفت صورت نگرفته است. واژه نامه سویا، غلاف خوار سویا، تغییرات جمعیت، ‭Helicoverpa armigera‬، دشمنان طبیعی، عوامل محیطی