بررسی و تعیین مناسب ترین ماشین کاشت گندم آبی برای شرایط مختلف کشور (گزارش ملی)

گندم به عنوان یکی از مهمترین محصولات استراتژیک کشور سطح کشتی معادل ‮‭6/2‬ میلیون هکتار را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر کشت گندم بدلیل تنوع ماشینهای کاشت مورد استفاده شامل انواع خطی کارها، بذرکارهای کمبینات و بذرپاشهای سانتریفوژ از اهمیت خاصی برخوردار بوده و نیاز است تا مورد ارزیابی دقیق فنی و اقتصادی قرارگیرند. در این تحقیق از طرح آماری اسپلیت بلوک استفاده گردید. کرت اصلی تیمارهای کاشت شامل:1- خطی کار تاکا 2- خطی کار همدانی3- خطی کار هاسیا 4- روش مرسوم (بذرپاشی با دستگاه سانتریفوژ + دیسک + فارو) و در 4 تکرار اجرا گردید. ابعاد هر کرت اصلی 6ا‮‭30‬ متر میصباشد. در کرت فرعی نیز سه سطح تراکم بذر به میزان ،‮‭180 120‬و‮‭240‬ کیلوگرم پس از تنظیم بذرکارها اعمال گردید. استانهای فارس، آذربایجان شرقی، خوزستان، گلستان و خراسان رضوی به عنوان محلهای اجرای این طرح ملی در نظر گرفته شدند. در این طرح فاکتورهای ظرفیت مزرعه ای، بازده مزرعه ای، زمان مورد نیاز با توجه به ظرفیت و بازده مزرعه ای جهت انجام عملیات، سوخت مصرفی،عملکرد محصول و اجزا عملکرد اندازه گیری و داده-های حاصل از آزمایش مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج کلی نشان داد از نظر یکنواختی پخش بذر، روش شاهد در استانهای فارس، خوزستان و آذربایجان دارای بیشترین میزان یکنواختی پخش بذر بوده اما از نظر یکنواختی (عمق کاشت) بذرکار هاسیا در استانهای فارس و خوزستان، آذربایجان رتبه اول را داشته درحالیکه در خراسان بذرکار همدانی بیشترین یکنواختی عمق کاشت را دارا بوده است. لذا در کل بذرکار همدانی با اختلاف جزیی با بذرکار هاسیا دارای بیشترین میزان یکنواختی عمق کاشت می باشد . در استان فارس و آذربایجان بذرکار تاکا از نظر عملکرد بهتر از سایر تیمارها بوده و همچنین میانگین کلی نیز نشان می دهد که بذرکار تاکا از سایر خطی کارها عملکرد محصول بیشتری داشته است. در حالیکه در استان خوزستان و خراسان بذرکار همدانی دارای بیشترین میزان عملکرد بوده است و در رتبه بندی کلی بعداز بذرکار تاکا قرار گرفته است. بررسی کلی نشان می دهد که بذرکارتاکا از نظر عملکرد، شاخص برداشت، ظرفیت مزرعه ای و سوخت مصرفی نسبت به سایر تیمارها برتر بوده و به عنوان روش پیشنهادی توصیه می گردد و پس از آن بذرکارهمدانی از نظر یکنواختی عمق کاشت، درصد سبز از سایر تیمارها برتر بوده و از نظر عملکرد نیز رتبه دوم را داشته است. لذا در جمع بندی پس از بذرکار تاکا این بذرکار دارای شاخص عملکرد خوبی بوده است. ضمنا روش شاهد دارای بیشترین میزان راندمان مزرعه ای می باشد. نتایج کلی نشان می دهد که افزایش بذر از ‮‭120‬ به ‮‭240‬ کیلوگرم موجب افزایش عملکرد به میزان ‮‭460‬ کیلو گرم گردیده است افزایش بذر از ‮‭120‬ کیلوگرم به ‮‭180‬ کیلو موجب افزایش عملکرد به میزان ‮‭324‬ کیلوگرم گردیده است که این تفاوت ها همانگونه در متعاقبا در جداول آمده است معنی دار نبوده اند. از نظر ضریب یکنواختی عمق کاشت بذرکار همدانی با 2/%‮‭75‬ بهترین یکنواختی عمق قرار گیری بذر را دارد و روش شاهد کمترین یکنواختی عمق کاشت را دارد. از نظر عملکرد خطی کار تاکا با ‮‭4656‬ کیلوگرم در هکتار دارای بیشترین میزان عملکرد در طول اجرای این آزمایش در مناطق مختلف داشته است و روش شاهد با ‮‭340‬ کیلوگرم کمترین عملکرد را دارا بود. اختلاف عملکرد بین این دو روش حدود ‮‭300‬ کیلوگرم می باشد که معنی دار نیست. بذرکار همدانی همچنین از نظر درصد سبز نیز بیشترین درصد را بین کارنده های مختلف داشته است و روش شاهد کمترین درصد سبز را داشته است. به طور کلی در بین روش-های مختلف خطی تاکا دارای بهترین عملکرد بوده و همچنین از نظر ظرفیت مزرعه ای، سوخت مصرفی و راندمان مزرعه ای نیز نسبت به سایر تیمارها برتری داشته است.