تعیین روش مناسب اندازهگیری عیار و تعیین کیفیت چغندرقند تولید شده در شرایط تنش خشکی و شوری

در فرآیند تعیین کیفیت تکنولوژیکی چغندر قند تجزیه خمیر آن بر مبنای وزن تر ریشه انجام می شود و حجم عصاره حاصل از ‮‭26‬ گرم خمیر نقش موثری در دقت نتایج بدست آمده دارد. این پروژه با هدف تعیین روش مناسب اندازه گیری عیار چغندر قند تولید شده تحت شرایط مختلف تنش خشکی، شوری و نرمال در مزرعه و همچنین پلاسیدگی ریشه ها پس از برداشت در سال ‮‭1389‬ و ‮‭1390‬ در دو منطقه کرج و اصفهان انجام شد. ریشه های ارسال شده به آزمایشگاه تکنولوژی قند در پنج گروه تقسیم بندی شد: 1- ریشه های شاهد منطقه کرج بدون محدودیت شوری و خشکی طی فصل رشد، 2- ریشه هایی با منشا تنش خشکی دیده در منطقه کرج به صورت کم آبیاری در مزرعه به صورت مدار یک در میان (آبیاری پس از تبخیر ‮‭180‬ میلیصمتر از طشتک تبخیر) پس از مرحله استقرار گیاه، 3- ریشه های شاهد بدون محدودیت شوری و خشکی طی فصل رشد از منطقه اصفهان، 4- ریشه های تولید شده در منطقه اصفهان با کیفیت آب حدود 8 دسی زیمنس بر متر (شوری متوسط) و 5- ریشه های تولید شده با کیفیت آب حدود ‮‭12‬ دسی زیمنس بر متر (شور) بودند. در نتیجه این تحقیق در قالب آزمایش فاکتوریل (3ا3) بر پایه طرح کاملا تصادفی با ‮‭12‬ تکرار برای پنج نوع چغندرقند با منشا مختلف در شرایط آزمایشگاه اجرا شد. فاکتور درصد پلاسیدگی ریشه چغندر قند ‭(A) ‬در سه سطح شامل: ریشه تازه برداشت شده ‮‭76 1‬ درصد ‭(a‬1)، ریشه پلاسیده شده تا حدود ‮‭70 1‬ درصد ‭(a‬2) و ریشه پلاسیده شده تا حدود ‮‭65 1‬ درصد ‭(a‬3) بودند و فاکتور روش عصاره گیری ‭(B) ‬نیز در سه سطح شامل: روش عصاره گیری متداول یا هضم سرد ‭(b‬1)، روش فرانسوی بر اساس حجم عصاره ‭(b‬2) و روش هضم گرم دو مرحله ای معروف به روش پارکر ‭(b‬3) بودند. صفات اندازه گیری شامل: درصد قند، ماده خشک، تفاله (مارک)، بریکس، هدایت الکتریکی بودند. نتایج نشان داد برای پنچ گروه ریشه های مورد آزمایش پلاسیدگی موجب افزایش صفت ماده خشک از ‮‭19‬ تا ‮‭34‬ درصد و صفت تفاله از ‮‭3/8‬ تا ‮‭6/6‬ درصد بود. بین روشهای عصاره گیری روش معمول هضم سرد، روش اصلاح شده فرانسوی و روش هضم گرم در تعیین مقدار قند برای ریشه های تولید شده در شرایطی که ماده خشک ریشه ها تا ‮‭27‬ درصد بود اختلافی معنی داری مشاهده نشد. با افزایش ماده خشک ریشه چغندر قند از ‮‭27‬ درصد در اثر پلاسیدگی، بین روش عصاره گیری معمول با روش اصلاح شده فرانسوی و روش هضم گرم اختلاف معنی داری در سطح یک درصد مشاهده شد ولی بین دو روش عصاره گیری اصلاح شده فرانسوی و روش هضم گرم در این خصوص اختلافی مشاهده نشد و پیشنهاد می گردد از روش فرانسوی با توجه به سهولت اجرا نسبت به روش هضم گرم استفاده شود. در خاتمه توصیه می شود از روش اصلاح شده فرانسوی برای ریشه های چغندر قند که دارای ماده خشک بیش از ‮‭27‬ درصد است استفاده کرد. از رابطه ‮‭6658.2‬‭+Y=‬‮‭8251.0‬‭X ‬نیز می توان با قرار دادن درصد قند اندازه گیری شده به روش عصاره گیری معمول درصد قند را به روش فرانسوی را در محدوده عیار ‮‭12‬ تا ‮‭22‬ درصد با احتمال ‮‭89.0‬‭=R‬2 بدست آورد. واژه های کلیدی: چغندر قند، تنش خشکی، تنش شوری، روش عصاره گیری، عیار، کیفیت