ارزیابی میزان مقاومت بعضی از ارقام و لاین های گندم نسبت به پوسیدگی طوقه گندم در اثر ‭Fusarium culmorum ‬و ‭F. pseudograminearum‬

گندم مهم ترین محصول زراعی کشور بوده و یکی از با ارزش ترین و قدیمی ترین گیاهان روی زمین است. در سال های اخیر به دلیل کشت مداوم گندم، پوسیدگی های طوقه و ریشه اهمیت خاصی پیدا نموده و خسارت قابل توجهی وارد می کند. دو گونه ‭Fusarium culmorum ‬و ‭F. pseudograminearum ‬مهمترین گونه های فوزاریوم می باشندکه باعث پوسیدگی در بافت های ریشه، طوقه و پایین ساقه گندم می شوند. برای مدیریت این بیماری استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل مناسب ترین روش می باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی میزان مقاومت ‮‭70‬ رقم و لاین پیشرفته گندم نان و دوروم نسبت به مخلوط پنج جدایه از قارچ ‭F. culmorum ‬تحت شرایط مزرعه در دو منطقه کرج و کرمانشاه و نسبت به یک جدایه قارچ ‭F. pseudograminearum ‬تحت شرایط گلخانه انجام شد. آزمایشات مزرعه ای بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و آزمایشات گلخانه ای با 5 تکرار انجام شد. با توجه به نتایج بررسی های انجام شده دو ساله در کرج ارقام و لاین های ‮‭87-18‬‭-C-‬‮‭85‬‭D-‬9 ، ‭S-‬‮‭14-84‬ ، ‭N-‬‮‭5-85‬ ، ‭CROC-‬1‭/AE.SQARROSA (‬‮‭224‬‭)//OPATA‬، ‭SONMEZ‬، ‭M-‬‮‭7-85‬،‭BURBOT-‬6 ، ‭C ‬و 3 ‭TURCAN‬از تحمل خوبی برخوردار بودند. نتایج بررسی های دو ساله آزمایش در منطقه کرمانشاه نیز نشان داد که ارقام ‮‭49-2‬ ، 6‭-SUNR‬‮‭23‬ ‭(GALA) ‬‮‭49-2‬‭/(CN ‬‮‭133‬‭/SUNSTATE*‬4‭)//SUNSTATE)‬، ‭CHIRYA.‬3، ‭BURBOT ‬و لاین های ‮‭87-11‬‭-WS-‬‮‭10-85‬ ، ‭C ‬و ‮‭87-18‬‭-C ‬دارای تحمل بسیار خوبی به پوسیدگی طوقه و ریشه گندم در منطقه کرمانشاه بودند. رقم 6‭-BURBOT ‬از سیمیت و لاین پیشرفته‮‭87-18‬‭-C ‬از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در هر دو منطقه کرج و کرمانشاه در هردو سال اجرای آزمایش از تحمل بسیار خوبی بر خوردار بودند و حتی میزان تحمل این ارقام از ارقام متحملی نظیر ‮‭49-2‬ و ‭Sunco ‬که در دنیا معرفی شده اند بیشتر می باشند. این ارقام برای استفاده مستقیم در مناطق آلوده و یا استفاده در برنامه های به نژادی تولید ارقام متحمل به پوسیدگی های طوقه و ریشه معرفی می شوند. واژه های کلیدی: فوزاریوم، پوسیدگی ریشه و طوقه، گندم، ‭Fusarium culmorum ‬و مقاومت