بررسی علل افزایش تجزیه علف کش متری بوزین در مزارع با سابقه مصرف این علف کش و پیامدهای آن بر کنترل علف های هرز

متریبوزین مهمترین علفکش مورد استفاده در زراعت سیب زمینی است که بیش از ‮‭30‬ سال است در بسیاری از مناطق کشور مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده مکرر یک آفتکش در خاک می تواند سبب تسریع تجزیه آن شده که این بدیده میتواند خسارت اقتصادی زیادی را به کشاورزان وارد نماید. این تحقیق به منظور بررسی وقوع تسریع تجزیه علف کش متریبوزین در خاکهای 4 منطقه مهم تولید سیب زمینی در کشور (همدان، اصفهان، خراسان و جیرفت) انجام شد. نمونه برداری از مزارع سیب زمینی با سابقه کشت سیب زمینی طی سالهای ‮‭1380‬ تا ‮‭1390‬ انجام گرفت. نمونه های شاهد از مزارع مجاور که هیچگونه سابقه مصرف متریبوزین نداشتند بطور همزمان برداشت و به آزمایشگاه، انتقال یافت. تجزیه متریبوزین در غلظت 4 میلی گرم در کیلوگرم (تقریبا معادل میزان توصیه شده از متریبوزین) در مدت ‮‭60‬ روز مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری از خاکها در روزهای صفر (2 ساعت پس از تیمار علفکش)، ،3 ،7 ،‮‭15‬ ،‮‭21‬ ،‮‭35‬ و ‮‭60‬ روز پس از شروع آزمایش، انجام و پس از استخراج علفکش، میزان غلظت آن در نمونه های خاک با استفاده از دستگاه کروماتوگراف مایع طیف سنج جرمی متوالی ‭(LC/MS/MS) ‬تعیین شد. همچنین، کارایی علفکش متریبوزین در خاک های فوق (با و بدون سابقه مصرف متریبوزین از هر منطقه) در دوز توصیه شده (1 کیلو گرم ماده تجاری در هکتار) بر روی رشد گیاهچه های سلمه و تاج خروس به عنوان دو علف هرز شاخص انجام شد. میزان باقیمانده علفکش در زمانهای فوق با استفاده از معادله سینیتیک درجه اول برازش داده شد و نیمه عمر، ضرایب سینیتیکی و درصد باقیمانده علفکش در پایان ‮‭60‬ روز محاسبه شد. تفاوت معنی داری در تجزیه علفکش متریبوزین بین خاکهای با سابقه و بدون سابقه مصرف متریبوزین در مناطق همدان، جیرفت و اصفهان در سطح 1 درصد مشاهده شد. نیمه عمر متریبوزین در خاکهای همدان، جیرفت، اصفهان و خراسان با سابقه مصرف قبلی به ترتیب 2/،‮‭6 5‬/،‮‭09 31‬/،‮‭14‬ و ‮‭43/2‬ روز بود. نیمه عمر علفکش در خاکهای با سابقه مصرف قبلی و بدون سابقه مصرف قبلی به ترتیب ‮‭20/5‬ و ‮‭45/6‬ روز بدست آمد. تفاوت کارایی علفکش در بازدارندگی رشد دو علف هرز در خاک های با سابقه و بدون سابقه مصرف قبلی متریبوزین در بین همه مناطق بجز خراسان در سطح %1 معنی دار بود. نیمه عمر متریبوزین در خاکهای همدان، جیرفت، اصفهان و خراسان با سابقه مصرف قبلی به ترتیب 2/،‮‭6 5‬/،‮‭09 31‬/،‮‭14‬ و ‮‭43/2‬ روز بود. این مقادیر حداقل ‮‭2.2‬ برابر کمتر از نیمه عمر متریبوزین در خاکهای بدون سابقه قبلی متریبوزین بود. بازدارندگی طول ریشه و وزن تر علفهای هرز سلمه و تاج غروس بطور معنی داری در خاکهای با سابقه قبلی مصرف متریبوزین نسبت به خاکهای بدون سابقه قبلی در همدان، جیرفت و خراسان کاهش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که کارایی متریبوزین در کنترل علفهای هرز در خاکهای با سابقه مصرف قبلی متریبوزین در مقایسه با خاکهای بدون سابقه قبلی کاهش یافت.پایداری علفکش در صورتیکه بیش از یک بار در هر دو سال استفاده شود حداقل ‮‭30‬ درصد کاهش می یابد.