جذب سطحی و رهاسازی علف کش های اگزادیارژیل و تیوبنکارب در خاک های آهکی شالیزارهای مازندران

پایداری علف کش در خاک برای کنترل گیاهان ناخواسته، تا حدودی مناسب است. با وجود این ممکن است باقیمانده علف کش خطر زیست محیطی داشته و تهدیدی برای سلامت بشر باشد. در میان فرآیندهای مختلف، جذب سطحی روی سطوح ذرات خاک و تجزیه، نقش مهمتری روی فعالیت و پایداری علف کش ها در خاک و سایر سیستم های طبیعی ایفا می کنند. بررسی فرآیند جذب علف کش ها در خاک از دیدگاه کنترل علف های هرز و حرکت آنها در خاک بسیار مهم می باشد. اکثر شالیزارهای استان مازندران دارای خاکهای آهکی بوده و اطلاعات کاملی از برهم کنش علف کش ها در این نوع خاک ها موجود نمی باشد. مطالعه رفتار علف کش ها در چنین سیستم هایی برای بدست آوردن داده های لازم برای مدل سازی ارزیابی خطر بسیار مهم می باشد که متاسفانه در کشور ما بندرت صورت پذیرفته است. به منظور بدست آوردن ایزوترم های جذب، جذب و رهاسازی علف کش های مذکور در دو خاک دشت ناز و قراخیل مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفت. ایزوترم های جذب سطحی تیوبنکارب و اگزادیارژیل به روش تعادلی ‭(batch) ‬تعیین شد. غلظت اولیه تیوبنکارب صفر، ،‮‭24 8‬ و ‮‭26‬ میلی گرم در لیتر و غلظت اولیه اگزادیارژیل صفر، 4/،‮‭7/9 3‬ و ‮‭8/3‬ میلی گرم در لیتر در نظر گرفته شد. غلظت تیوبنکارب و اگزادیارژیل در عصاره با استفاده از کروماتوگراف گازی طیف سنج جرمی اندازه گیری گردید. میزان رهاسازی تیوبنکارب و اگزادیارژیل بلافاصله پس از آزمایش جذب سطحی، در چهار مرحله متوالی اندازه گیری گردید. مقدار علف کش جذب سطحی شده از تفاضل غلظت اولیه و غلظت تعادلی محاسبه شد. در آزمایش های رهاسازی غلظت علف کش نگاه داشته شده توسط خاک بعد از هر مرحله رهاسازی محاسبه گردید. نتایج نشان داد که هر دو علف کش به شدت روی ذرات خاک جذب سطحی می شوند. همچنین داده های رهاسازی نشان داد که بعد از چهار مرحله متوالی رهاسازی، تنها 9 درصد از تیوبنکارب و 1 درصد از اگزادیارژیل جذب سطحی شده رهاسازی شد. رها سازی اندک علف کش ها باعث ایجاد پسماند شدید بین ایزوترم های جذب و رها سازی شده است. محاسبات نشان داد که هر دو علف کش به گروه علف کش های غیر پایدار و غیر متحرک در مزارع شالیزاری تعلق دارد. واژه های کلیدی: جذب سطحی و رها سازی، تیوبنکارب، اگزادیارژیل، آلودگی آب و خاک، برنج.