کنترل نماتد ریشه گرهی زیتون با استفاده از نماتدکش و قارچ تریکودرما

نماتدهای ریشه گرهی ‭(Meloidogyne spp.) ‬مهمترین نماتدهای انگل گیاهی بوده و به علت پراکندگی وسیع، کثرت میزبانی و تاثیر متقابل با قارچها و باکتریهای گیاهی یکی از پنج عامل درجه اول بیماریزا در گیاهان به شمار می روند.گونه ‭M. javanica ‬در باغ های زیتون تعدادی از شهرستانهای استان خوزستان و همچنین ‮‭75‬ درصد نهالستانهای زیتون مجوز دار استان شناسایی گردیده است. درختان و نهالهای آلوده زردی و کاهش رشد را نشان می دهند. جهت کنترل نماتد تاثیر نماتدکشهای گرانول و مایع و قارچ تریکودرما بر روی نهال های زیتون رقم باغملک در شرایط گلخانه طی سالهای ‮‭1389-92‬ بررسی گردید. جهت انتخاب جدایه قارچی برتر، در دو آزمایش جداگانه با 8 تیمار شامل گونه 5‭) Trichoderma longibrachiatum ‬جدایه)، ‭(Tk) T. koningii ‬و ‭T .harzianum (Th) (‬هر کدام یک جدایه) به همراه شاهد به ترتیب در 4 و 3 تکرار در آزمایشگاه تاثیر جدایه ها از نظر پارازیتیسم قارچی و متابولیت های فرار بر روی محیط کشت های آب آگار 2 درصد آنتی بیوتیکی و ملاس نیشکر انجام گردید. جدایه 4 گونه ‭T. longibrachiatum ‬بر اساس درصد پارازیتیسم تخم و لارو به میزان ‮‭90‬ درصد و همچنین غیر فعال نمودن و مرگ لارو های نماتد به میزان ‮‭68‬ درصد انتخاب گردید. در آزمایش گلخانه ای تاثیرنماتدکش های آلدیکارب (تمیک) گرانول G‮‭10‬، اکسامایل (وایدت) محلول ‮‭24‬ درصد، تتراتیوکاربونات سدیم (انزون) محلول ‮‭40‬ درصد و کادوزافوس (راگبی) محلول ‮‭19‬ درصد و انزون با غلظت 6 قسمت در میلیون وجدایه شماره 4 تریکودرما با دوغلظت ‮‭106‬ و ‮‭107‬ اسپور در میلی لیتر در مقایسه با 2 تیمار شاهد به تنهایی و شاهد دارای نماتد در 4 تکرار بر روی نماتد انجام گرفت. بر اساس نتایج آزمایش تیمارهای آلدیکارب و اکسامایل موجب کاهش به ترتیب ‮‭51‬ و ‮‭49‬ درصدی در شاخص گال، ‮‭64‬ و‮‭60‬ درصدی در تعداد توده تخم، ‮‭73‬ و ‮‭64‬ درصدی در تعداد نماتد ماده و ‮‭47‬ و ‮‭28‬ درصدی تعداد جمعیت نماتد در ریشه در مقایسه با شاهد نماتد شده اند. استفاده از قارچ تریکودرما هر چند موجب کاهش تعداد توده تخم، نماتد ماده در ریشه، گال در ریشه و جمعیت نماتد در ریشه و خاک گردید ولی در مقایسه با سموم مصرفی کارآیی کمتری در کاهش جمعیت نماتد داشت. واژه های کلیدی: زیتون، نماتدهای ریشه گرهی، مبارزه شیمیایی، مبارزه بیولوژیک