استفاده از بسته بندی با اتمسفر تغییریافته در افزایش ماندگاری شاه انجیر و انجیر سیاه استهبان

یکی از روشهای افزایش ماندگاری میوه ها و سبزیها استفاده از بسته بندی با اتمسفر تغییر یافته می باشد . در این تکنیک در نتیجه کاهش میزان اکسیژن ‭(O‬2) و افزایش میزان دی اکسید کربن ‭(CO‬2) تنفس اکسیداتیو کاهش می یابد که علاوه بر اثر آن بر تنفس، انرژی مورد نیاز برای سایر فرآیندهای متابولیکی نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات گازی مختلف در اتمسفر بسته بندی دو رقم انجیر استهبان (شاه انجیر و انجیر سیاه) بود. به علاوه کمی کردن تاثیر استفاده از اتمسفر تغییر یافته بر سینتیک تغییرات کیفی نمونه های هر دو رقم انجیر در حین نگهداری نیز مطالعه گردید. نمونه های کاملا سالم هر دو رقم انجیر از درختان انجیر ایستگاه استهبان برداشت و پس از رسیدن به دمای اتاق در ظروف ‭PET ‬با ضخامت ‮‭0/6‬ میلی متر قرار داده شد و یک پوشش سلوفان با ضخامت ‮‭0/01‬ میلی متر برای بسته بندی استفاده گردید. درصدهای مختلف گازهای اکسیژن، دی اکسید کربن و نیتروژن بصورت تیمارهای 5‭)G‬1 درصد اکسیژن، ‮‭70‬ درصد دی اکسید کربن و ‮‭25‬ درصد نیتروژن)، 5‭) G‬2 درصد اکسیژن، 0 درصد دی اکسید کربن و ‮‭95‬ درصد نیتروژن)، 5‭) G‬3 درصد اکسیژن، ‮‭35‬ درصد دی اکسید کربن و ‮‭60‬ درصد نیتروژن)، 5‭) G‬4 درصد اکسیژن، 0 درصد دی اکسید کربن و ‮‭25‬ درصد نیتروژن ؛ خلا نسبی) و نیز نمونه کنترل (هوای معمولی) استفاده شد. از انجیرهای رقم شاه انجیر در سال اول و از انجیرهای رقم سیاه استهبان در سال دوم استفاده شد. بسته بندی و اعمال گازهای درون آن بوسیله دستگاه تغییر اتمسفر صورت گرفت. پس از بسته بندی نمونه ها در4 درجه تا زمان حفظ کیفیت و بازارپسندی نگهداری شدند. هر 3 روز یکبار، تنفس، رنگ، بافت و تغییرات وزن نمونه ها اندازه گیری شدند. بعلاوه در هر تیمار میزان نمونه های آلوده به قارچ در طول آزمایش شمارش و جدا گردید. تاثیر شرایط بسته بندی بر کیفیت هر دو رقم انجیر در 5 تیمار گازی و در زمانهای نگهداری با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بدست آمد. نتایج نشان داد که با گذشت زمان میوه های هر دو رقم انجیر نرم تر شده و تغییرات رنگ در آنها مشهود بود. در حین نگهداری میوه ها، بسته به نوع اتمسفر و زمان نگهداری حدود ‮‭2-21‬ درصد از وزن اولیه خود را در رقم شاه انجیر و ‮‭9-38‬ درصد از وزن اولیه را در انجیر سیاه از دست دادند. اندازه گیری میزان تنفس نمونه ها نشان داد که ترکیب گازی G3 در به تعویق انداختن وقوع بیشینه تنفسی هر دو رقم و افزایش ماندگاری آن موثر بوده است. کمترین تغییرات پارامترهای رنگ‭(L ‬، a، ‭b ‬و ‭E)‬، سفتی بافت و نیز تعداد و درصد میوه های آلوده به قارچ در تیمار گازی G3 مشاهده شد. پس از مشخص شدن بهترین تیمار، میوه های بسته بندی شده در اتمسفر تغییر یافته با تیمار گازی G3 و نمونه های کنترل در دماهای ،‮‭10 4‬ و ‮‭15‬ درجه تا زمان از دست دادن بازارپسندی نگهداری شدند و همزمان تغییرات وزن، بافت و رنگ آنها مطالعه شد. این کار به منظور مطالعه سینتیک تغییرات کیفی انجیر حین نگهداری انجام شد. نتایج نشان داد که دماهای بالاتر سبب تغییرات کیفی سریعتر در میوه ها گردید اما روند این تغییرات در نمونه های کنترل نسبت به ترکیب گازی G3 با سرعت بالاتری صورت گرفت. تغییرات بافت و مقادیر ‭L ‬و ‭b ‬با مدل سینتیک مرتبه یک و تغییرات وزن و مقادیر ‭a ‬و ‭E ‬با مدل سینتیک مرتبه صفر شرح داده شدند. حساسیت دمایی ثابت سرعت نیز بطور رضایتبخشی در اکثر مدل ها با معادله آرنیوس بیان گردید. واژه های کلیدی: انجیر، بافت، بسته بندی با اتمسفر تغییر یافته، تنفس، رنگ