مطالعه اثر استفاده از باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم و اسید پروپیونیک بر کیفیت سیلاژ علوفه کامل نیشکر

به منظور بررسی اثر افزودن باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم و اسید پروپیونیک و تعیین سطح مناسب افزودن آنها به سیلاژ علوفه کامل نیشکر، آزمایشی به روش فاکتوریل 3ا3 شامل 3 سطح باکتری (صفر، ‮‭2/5‬ و 5 میلی گرم در هر کیلوگرم ماده خشک) و 3 سطح اسید پروپیونیک ( صفر، ‮‭0/5‬ و 1 درصد ماده خشک) در قالب طرح کاملا تصادفی با 9 تیمار و 5 تکرار انجام گرفت. پس از برداشت علوفه، به قطعات ‮‭1-2‬ سانتیمتری خرد و بر اساس مقادیر مشخص در تیمارهای مختلف با باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم و اسید پروپیونیک کاملا آغشته و درون ظروف 5 لیتری به مدت ‮‭90‬ روز ذخیره سازی گردید. پس از پایان مدت ذخیره سازی، نمونه های تهیه شده از نظر ‭pH‬، ماده خشک، خاکسترخام، کربوهیدراتهای محلول در آب، پروتیین خام، ضرایب هضمی ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک، اسید پروپیونیک، اسید استیک و اسید بوتیریک تجزیه شیمیایی شدند. همچنین پایداری هوازی سیلاژهای آزمایشی نیز اندازه گیری گردید. بر اساس نتایج به دست آمده بکار بردن باکتری در سیلاژ نیشکر و افزایش سطح آن از ‮‭2/5‬ میلی گرم به 5 میلی گرم، به تدریج مقدار ‭pH ‬سیلاژ را کاهش داد. همچنین هر دو سطح باکتری باعث کاهش ماده خشک، خاکسترخام، پروتیین خام و کربوهیدرات های محلول در آب سیلاژ نیشکر نسبت به تیمار شاهد گردید(‮‭0/05‬‭P<). ‬فقط سطح 5 میلی گرم باکتری توانست افزایش معنی داری در ضرایب هضمی ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک ایجاد کند (‮‭0/05‬ ‭P<). ‬غلظت اسیداستیک تحت تاثیر افزودن باکتری قرار نگرفت (‮‭0/05‬ ‭P> )‬، ولی غلظت اسید پروپیونیک فقط در سطح ‮‭2/5‬ میلی گرم و غلظت اسید بوتیریک در هر دو سطح ‮‭2/5‬ و 5 میلی گرم به طور معنی داری کاهش یافت(‮‭0/05‬ ‭P<). ‬از طرف دیگر بکار بردن اسیدپروپیونیک درسطح ‮‭0/5‬ درصد باعث افزایش ‭pH ‬و درسطح 1 در صد باعث کاهش ‭pH‬سیلاژ شد(‮‭0/05‬‭P<). ‬ضمن اینکه استفاده از اسیدپروپیونیک در هر دو سطح، مقدار ماده خشک و غلظت اسیداستیک سیلاژ را به یک میزان افزایش، و غلظت اسید بوتیریک آن را به یک میزان کاهش دادند(‮‭0/05‬ ‭P<). ‬سایر صفات مورد مطالعه تحت تاثیر افزودن اسیدپروپیونیک قرار نگرفتند(‮‭0/05‬ ‭P> ). ‬نتایج به دست آمده از اثر متقابل بین باکتری و اسیدپروپیونیک نشان دادند، پایین ترین ‮‭26/4‬ ‭) pH) ‬متعلق به تیمار حاوی 5 میلی گرم باکتری و 1 درصد اسیدپروپیونیک بود. دو تیمار حاوی ‮‭0/5‬ و 1 درصد اسیدپروپیونیک دارای بیشترین مقدار ماده خشک نسبت به سایر تیمارها بودند. فقط این دو تیمار از نظر مقدار کربوهیدرات محلول افزایش معنی داری نسبت به تیمار شاهد داشتند(‮‭0/05‬ ‭P<). ‬سه تیمار حاوی مقدار ثابت 5 میلی گرم باکتری و سطوح مختلف صفر، ‮‭0/5‬ و 1 درصد اسیدپروپیونیک، از لحاظ ضرایب هضمی ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک، افزایش معنی داری نسبت به تمامی تیمارها داشتند(‮‭0/05‬‭P<). ‬با استفاده از سطوح مختلف باکتری و یا اسیدپروپیونیک به صورت جداگانه یا توام، هیچگونه بهبودی در پایداری هوازی سیلاژهای آزمایشی نسبت به تیمار شاهد حاصل نگردید. به طورکلی با توجه به صفات بررسی شده می توان نتیجه گرفت افزودن 5 میلی گرم باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم و 1 درصد اسید پروپیونیک به صورت توام باعث بهبود تخمیر و افزایش ارزش غذایی سیلاژ علوف نیشکر می شود، بدون اینکه اثری روی بهبود پایداری هوازی آن داشته باشد. واژه های کلیدی : علوفه نیشکر، اسید پروپیونیک، باکتری لاکتوباسیلوس پلانتاروم، ارزش غذایی، سیلاژ