ارزیابی سه نوع ماشین بوجاری گندم در شهرستان همدان

عملیات بوجاری از جمله فرآیندهای مهم و کلیدی برای افزایش درجه خلوص دانه هاست. تمیز کردن، اساسی ترین کار در یک ماشین بوجاری می باشد، که در آن ناخالصی ها از دانه های سالم جدا می شوند. تمیز کردن و بوجاری دانه، کیفیت محصول را بالا می برد و به علاوه مشکلاتی را که در زمان حمل و نقل، ذخیره سازی و خرید و فروش آنها رخ می دهد،کاهش میدهد. این پژوهش در قالب دو آزمایش مستقل انجام گردید. در آزمایش اول، سه نوع ماشین بوجاری مختلف مورد بررسی قرار گرفت تا عملکرد آنها بر روی میزان تمیزسازی گندم آبی استان همدان مورد مطالعه قرار گیرد. ماشین های بوجاری مورد نظر عبارت بودند از: 1- ماشین بوجاری آر ماشین مدل ‭ARS‬‮‭5000‬ به همراه پیش بوجاری آر ماشین مدل 2 ، ‭ARP‬‮‭20‬- ماشین بوجاری گلد ست مدل D‮‭5630‬ به همراه پیش بوجاری گلد ست مدل D‮‭5609‬ و 3- ماشین بوجاری رام صنعت مدل ‭RAM‬‮‭200‬ به همراه پیش بوجاری رام صنعت مدل ‭RAM‬‮‭200‬. در آزمایش دوم نیز دو نوع ماشین بوجاری ترکیبی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت که عبارت بودند از: 1- ترکیب دو ماشین بوجاری آر ماشین مدل 2 ، ‭ARS‬‮‭5000‬- ترکیب دو ماشین بوجاری رام صنعت مدل ‭RAM‬‮‭200‬. در این تحقیق از طرح پایه کاملا تصادفی استفاده شده و میانگین ها با آزمون دانکن مقایسه شدند. در این پژوهش اثر ماشین های مختلف بوجاری بر فاکتورهای مهمی از قبیل: میزان توانایی هر ماشین در میزان تمیز سازی بذر (درصد خلوص بذر و درصد تلفات دانه سالم در خروجی های مختلف ماشین های بوجاری)، انرژی ویژه و بهره وری انرژی برای هر کدام از ماشین ها بررسی شد. نتایج تحلیل آماری داده ها نشان داد که بین میانگین های درصد خلوص نهایی هر یک از ماشینهای بوجاری اختلاف معنی داری مشاهده نمی شود و درصد خلوص نهایی همه آنها بیشتر از ‮‭98‬ درصد می باشد. همچنین نتایج نشان داد که میزان تلفات برای خروجی استوانه مشبک ماشین پیش بوجاری صفر بود ولی میزان تلفات گندم سالم برای سایر خروجی های ماشین پیش بوجاری و ماشین بوجاری در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. همچنین نتایج هر دو آزمایش نشان داد که بهره وری انرژی و انرژی ویژه داری اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد می باشند. نتایج مقایسه میانگین ها به روش دانکن نشان داد که در آزمایش اول ماشین بوجاری گلدست، آر ماشین و رام صنعت به ترتیب با ‮‭26/34‬ ، ‮‭24/93‬ و ‮‭23/00‬ کیلوگرم گندم به ازای مصرف یک مگا ژول (کیلوگرم بر مگا ژول)، بیش ترین بهره وری از انرژی یا به بیانی دیگر، بیش ترین صرفه را در انرژی، دارا می باشند. به عبارت دیگر میزان مصرف انرژی برای ماشین های بوجاری گلدست، آر ماشین و رام صنعت به ترتیب با ‮‭37/99‬ ، ‮‭40/13‬ و ‮‭43/57‬ مگا ژول بر تن می باشد که بیش ترین انرژی مصرفی توسط ماشین رام صنعت و کم ترین آن توسط گلدست می باشد. همچنین نتایج آزمایش دوم که در آن از ترکیب دو ماشین بوجاری رام صنعت و دو ماشین بوجاری آر ماشین، تشکیل شده بود، نشان داد که هر کدام از ماشین های بوجاری ترکیبی، خلوص بالای %‮‭98‬ را دارند و تلفات برای خروجی های ماشینهای بوجاری، بجز برای الک بالایی ماشین بوجاری دوم (که در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود)، در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. همچنین انرژی ویژه برای ترکیب دو ماشین رام صنعت ‮‭44/52‬ مگا ژول بر تن و برای ترکیب دو ماشین بوجاری آر ماشین ‮‭38/73‬ مگاژول بر تن می باشد و بهره وری انرژی ماشین آر ماشین (‮‭25/83‬ کیلوگرم بر مگا ژول) بیشتر از ماشین رام صنعت (‮‭22/47‬ کیلوگرم بر مگا ژول) می باشد. واژه های کلیدی: انرژی ویژه، بهره وری انرژی، خلوص بذر گندم، گندم، ماشین بوجاری.