بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر جمعیت سوسک غنچه خوار کلزا ‭(Melighetes aeneus)‬

سوسک گرده خوار کلزا از آفات مهم کلزا در شمال ایران است. ارقام مقاوم و تاریخ کاشت از ابزارهای مهم کنترل غیر شیمیایی مباره با آفات می باشد. لذا به منظور تاثیر تاریخ کاشت و رقم بر جمعیت این آفت آزمایشی به صورت اسپلیت پلات که طرح پایه آن بلوک های کامل تصادفی می باشد، با دو عامل تاریخ کاشت(‮‭23‬ آبان، ‮‭30‬ آبان، 7 آذر و ‮‭15‬ آذر) و رقم(هایولا ‮‭401‬ ، آرجی اس ،‮‭003‬ لاین ‮‭10‬ و هایولا ‮‭50‬)، در 3 تکرار به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا گردید. یادداشت برداری از جمعیت سوسک گرده خوار هر ‮‭7-10‬ روز یک بار هم زمان با غنچه دهی آغاز و تا مرحله رسیدن فیریولوژیکی ادامه داشت. در هر یادداشت برداری ‮‭10‬ بوته از دو ردیف وسطی هر کرت آزمایشی انتخاب و در تور حشره گیری تکان داده شد سپس تعداد حشره کامل زنده موجود شمارش و یادداشت شد. همچنین برخی از صفات زراعی مانند ارتفاع بوته ، تعداد غلاف های سالم و آلوده وغیره اندازه گیری و یادداشت گردید. نتایج آزمایش نشان داد که در سال او ل آزمایش، میانگین تعداد آفت بیشتر ولی ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و تعداد غلاف در بوته کمتر و لذا عملکرد دانه کمتر از سال دو م بود. این آزمایش نشان داد که با تاخیر یک هفته ا ی در تاریخ کاشت، تعداد آفت، تعداد غلاف آلوده و درصد آلودگی افزایش و متعاقب آن تعداد غلاف سالم، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی و عملکرد دانه کلزاکاهش می یابد. لذا مناسب ترین تاریخ کاشت کلزا، در شرایط گنبد کاوس، ‮‭28‬ آبان ماه می باشد. رقم هایولا ‮‭50‬ دارای کمترین میانگین آفت شمارش شده و دارای بالاترین عملکرد دانه(‮‭2187‬کیلوگرم) بود. رقم آرجی اس‮‭003‬ دارای بیشترین تعداد آفت شمارش شده و عملکرد دانه (‮‭1743‬ کیلوگرم) کمتری داشت. محاسبه مقادیر همبستگی نشان داد که میانگین تعداد آفت با عملکرد دانه، ارتفاع بوته و درصد آلودگی همبستگی منفی معنی داری داشت. بین تعداد غلاف سالم با تعداد غلاف آلوده همبستگی مثبت و بالایی وجود داشت. بنابر این با استناد به نتایج این تحقیق و کاملا معنی دار بودن اثر متقابل سالا تاریخ کاشت ا رقم بر تعداد آفت، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه، بهتر است در اولین فرصت ممکن اقدام به کشت این محصول نموده و به منظور اجتناب از خسارت آفت، در نیمه اول فروردین اقدام به مباررزه شیمیایی شود. کلمات کلیدی: سوسک گرده خوار کلزا- تاریخ کاشت- ارقام کلزا درصد آلودگی‭- Melighetes aeneus