بررسی غلظت عناصر سنگین در خاک و گیاهان آبیاری شده با فاضلاب در حاشیه رودخانه کشف رود در استان خراسان رضوی

کاهش بارندگی و کمبود آب یکی از معضلات مهم بخش کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. در این مناطق استفاده از فاضلاب ها به عنوان جایگزین آب آبیاری بعنوان یک ضرورت مطرح می باشد، اما وجود عناصر سنگین در فاضلاب ها یکی از نگرانی های کاربرد گسترده فاضلاب در کشاورزی است. به منظور بررسی اثر کاربرد فاضلاب های تصفیه شده بر غلظت عناصر سنگین در خاک و گیاهان کشت شده در این اراضی پژوهشی میدانی در اراضی اطراف رودخانه کشف رود مشهد انجام شد. از چهل نقطه با فاصله ‮‭400‬ متر ازهم از این اراضی نمونه خاک از عمق 0 تا ‮‭30‬ سانتی متری تهیه و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ها و غلظت عناصر سنگین شامل سرب، کادمیوم، نیکل و ارسنیک تعیین گردید. همزمان از سبزی های کشت شده در این اراضی شامل (جعفری،کلم برگ، نعناع، ریحان، شاهی، گشنیز، تره، گوجه فرنگی، بامیه، شاهی، بادمجان) نمونه تهیه وغلظت عناصر سنگین در بافت گیاهی نیز اندازه گیری شد.همچنین از هر منطقه یک نمونه فاضلاب تهیه و خصوصیات شیمیایی فاضلاب همراه با غلظت عناصر سنگین در فاضلاب ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در حال حاضر غلظت عناصر سنگین در خاک و بافت گیاهی کمتر از حدود مجاز می باشند و استفاده از فاضلاب تصفیه شده تصفیه خانه های مشهد تنها از نظر غلظت عناصر سنگین برای کشاورزی در حال حاضر فاقد محدودیت می باشد اما به دلیل امکان بالای آلودگی میکروبی در این فاضلاب ها استفاده از آنها برای کشت گیاهانی که مصرف تازه خوری دارند و احتمال تماس اندام های خوراکی آن با خاک وجود دارد توصیه نمی شود. کلمات کلیدی: فاضلاب، عناصر سنگین،تجمع، غلظت