شناسایی منابع مقاومت در ژنوتیپ های جو مربوط به آزمایشات مقایسه عملکرد پیشرفته و امیدبخش نسبت به بیماری زنگ زرد جو (سال زراعی ‭93-1392)‬

زنگ زرد جو با عامل ‭Puccinia striiformis f. sp. hordei ‬یکی از بیماری های مهم جو در بیشتر نواحی کشت این محصول در جهان بوده و در برخی سال ها خسارت های شدیدی را موجب می گردد. در کشور ما نیز این بیماری بدلیل کشت ارقام و لاین های حساس در برخی مناطق در حال افزایش است. به منظور جلوگیری از اپیدمی بیماری وکاهش خسارت ناشی ازآن، استفاده از ارقام مقاوم (بویژه دارای مقاومت پایدار) از بهترین روش کنترل خواهد بود. لذا برای این منظور تعداد ‮‭158‬ ژنوتیپ جو مربوط به آزمایشات مقایسه عملکرد پیشرفته وامیدبخش (مربوط به اقلیم های سرد و معتدل) در دو نقطه از کشور شامل اردبیل و مشهد در سال زراعی‮‭1392-93‬ نسبت به زنگ زرد ارزیابی شدند. هر یک از لاین ها در دو خط یک متری بر روی یک پشته و به فاصله ‮‭30‬ سانتیمتر از یکدیگر تحت شرایط آلودگی طبیعی کشت گردیدند. در ابتدا و انتهای آزمایش و نیز بعد از هر ده لاین از یک رقم حساس(افضل) استفاده شد. به منظور توسعه بهتر بیماری از آبیاری مه پاش و غرقابی استفاده شد. یادداشت برداری در مرحله برگ پرچم زمانی که بیماری در ارقام حساس بخوبی ظاهر شده بود، براساس درصد پوشش برگ طبق مقیاس اصلاح شده کب ‭(Cobb‬،‭s Scale The Modified) ‬و نیز واکنش گیاه به آلودگی ( تیپ آلودگی) طبق مقیاس رولفز و همکاران انجام شد. سپس از ترکیب این دو ضریب آلودگی ‭(Coefficient of infection = CI) ‬محاسبه گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که از بین لاین های بررسی شده در اردبیل،%‮‭30‬ از ژنوتیپ ها ضریب آلودگی بیشتر از‮‭20‬ و%‮‭70‬ ژنوتیپ ها ضریب آلودگی کمتر از‮‭20‬ داشتند. لاین های با ضریب آلودگی کمتر از ‮‭20‬ می توانند در برنامه های به نژادی استفاده شوند. در مشهد به دلیل شرایط نامساعد اقلیمی علایمی از بیماری روی لاین ها ظاهر نگردید. واژه های کلیدی: جو، زنگ زرد، ارزیابی مقاومت