بررسی راندمان مصرف کود نیتروژنه تحت شرایط آبیاری یک در میان جویچه ها و تراکم مناسب بوته در زراعت ذرت علوفه ای، در کرج

استفاده مطلوب از آب و یا افزایش کارایی مصرف آب ‭(WUE) ‬در تولید محصولات زراعی و باغی و همچنین استفاده بهینه از کودهای معدنی و در راس آنها کودهای نیتروژنه چالش مدیریتی حال حاضر کشاورزی جهان به ویژه کشاورزی در حال توسعه است. تجارب گذشته نشان داده است که اعمال مدیریت صحیح در انتخاب مصرف کود مناسب، نقش تعیین کننده ای در بازده کودهای معدنی و نهایتا عملکرد دارد. کارایی مصرف آب همچنین تحت تاثیر استفاده اصولی و با بازده از آب مصرفی است. لذا با مصرف مناسب و بهینه کودها می توان در کنار افزایش کارایی آنها، عملکرد و بازده مصرف آب را نیز بالا برد. دیگر فاکتورهای موثر در این زمینه از جمله تراکم بوته و انتخاب واریته های پرمحصول از مولفه های متاثر از این مدیریت است. پروژه حاضر با هدف افزایش بازده کودهای نیتروژنه و آب آبیاری، مقادیر متفاوت کود نیتروژنه (اوره) و اعمال مدیریت کم آبیاری به صورت آبیاری یک در میان متناوب و آبیاری کامل فاروها در تراکم های مختلف بوته ذرت از سال‮‭1390‬ به مدت سه سال زراعی انجام گرفت . در این پروژه، سه عامل مختلف آبیاری ، تراکم بوته و سطوح مختلف کود نیتروژنه شامل : 2 تیمار شیوه آبیاریI1 و I2، ( آبیاری کامل و یک در میان فاروها) و 2 تیمار تراکم بوته در هکتار‮‭75000‬ و ‮‭95000‬بوته در هکتار‭(D‬1و D2) و 3 تیمار مقدار کود نیتروژنه ‭nc‬،n1و n2 (تیمار آزمون خاک، ‮‭10‬ و ‮‭20‬ درصد کمتر از تیمار آزمون) در قالب طرح آزمایشی اسپلیت اسپلیت پلات( کرتهای دو بار خرد شده) به نحویکه تیمار شیوه آبیاری در کرتهای اصلی ، تیمار تراکم بوته در کرتهای فرعی درجه یک و سطوح کود نیتروژنه در کرتهای فرعی درجه ،2 در سه تکرار در زراعت ذرت علوفه ای درمزرعه ایستگاه تحقیقات خاک و آب کرج اجرا گردید. در سال ‮‭1390‬بدلیل فراهم نشدن شرایط آزمایش ، اجرای آن به مدت یک سال به تعویق افتاد که در زیر خلاصه نتایج دو ساله ارایه می گردد: - نتایج نشان داد کاهش آب مصرفی آبیاری تا حدود ‮‭18‬ درصد با شیوه آبیاری یک در میان متناوب جویچه ها ، اختلاف معنی داری در جهت افزایش و یا کاهش عملکرد ذرت علوفه ای ،شاخص های کارایی مصرف آب و کود نیتروژنه ایجاد نکرد.. و می توان با اطمینان قابل قبول آماری ، برای شرایط مشابه آزمایش در شیوه آبیاری کامل ،با استفاده از ‮‭10500‬ تا ‮‭11500‬ متر مکعب در هکتار آب آبیاری ، عملکرد ‮‭45‬ تا ‮‭55‬ تن علوفه تر را پیش بینی نمود. با استفاده از اعمال شیوه آبیاری یک در میان متناوب جویچه ها ، امکان کاهش حدود ‮‭20‬ درصد آب آبیاری ( ‮‭8800‬ تا ‮‭9400‬ متر مکعب در هکتار آب آبیاری) در ‮‭12‬ تا ‮‭16‬ نوبت آبیاری ، همین مقدار علوفه تر را تولید نمود. در این ارتباط کارایی مصرف آب بر اساس علوفه تر ، برای شرایط آزمایش 6،/4 تا ‮‭6/3‬ کیلوگرم علوفه تر به ازای هر متر مکعب آب آبیاری ، پیش بینی خواهد شد. - نتایج بررسی این تیمار ها در شرایط آبیاری یک در میان متناوب جویچه ها بر عملکرد علوفه تر نشان داد که میزان مصرف کود نیتروژنه در این شیو ه آبیاری ، تاثیر مشابه و از نظر آماری بی معنی ، با آبیاری کامل داشت و کاهش ‮‭10‬ و ‮‭20‬ درصد ( ‮‭320‬ و ‮‭360‬ کیلوگرم اوره در هکتار ) میزان مصرف کود نسبت به توصیه آزمون خاک ، منجر به کاهش عملکرد نسبی محصول حدود 7 درصد شد. که لازم است متناسب با شرایط اقتصادی و ملاحظات زیست محیطی مورد بررسی های کارشناسی قرار گیرد. همچنین با کاهش مصرف کود نیتروژنه معادل ‮‭20‬ درصد کمتر از توصیه آزمون خاک می توان کارایی مصرف کود را با توجه به لحاظ سطح اقتصادی تولید و هزینه های مربوطه، به میزان ‮‭26‬ درصدارتقا بخشید. در صورتیکه هدف، افزایش کارایی مصرف آب و کود نیتروژنه در این زراعت باشد، شیوه آبیاری یک در میان متناوب جویچه ها نسبت به آبیاری کامل جویچه ها، می تواند موجب افزایش حدود ‮‭10‬ درصد کارایی مصرف آب بر اساس علوفه تر و حدود 6 درصد کارایی مصرف کود نیتروژنه با تراکم مطلوب (تراکم ‮‭75000‬ بوته در هکتار) گردد. واژه های کلیدی: آبیاری یک درمیان متناوب جویجه ها ، تراکم بوته ،کارآیی مصرف کود نیتروژنه و آب آبیاری