تهیه و نگارش فلور ایران قبیله های Stipeae و Eragrostideae از تیره Poaceae

تیره Gramineaeیکی از بزرگ ترین و شناخته شده ترین تیره های گیاهی در عالم نباتات می باشد که در فارسی به تیره غلات یا گندمیان شهرت یافته است. گیاهان این تیره از نظر اقتصادی دارای اهمیت جهانی می باشند. از غلات (گندم، جو برنج، یولاف، چاودار، ذرت خوشه ای، ذرت معمولی و ...) آرد، نان و انواع دیگر فراورده های غذایی تهیه می گردد. از طرف دیگر گندمیان یکی از پایه های اساسی تامین علوفه و مراتع و مبنای تغذیه دام ها می باشند. شناسایی صحیح گیاهان از ارکان مهم و اساسی در مدیریت منابع طبیعی و امور مربوط به کشاورزی است. کمبود منابع گیاه شناسی در کشور، منجر به ارایه طرح تهیه و نگارش ملی فلور ایران به زبان فارسی شده است. در این طرح ضمن بررسی منابع خارجی، مشکلات تاگزونومیکی گیاهان بر طرف شده و سعی در آسان نمودن شناسایی آن ها و شناخت جامع فلور ایران می گردد. در طرح حاضر نیز به عنوان یکی از زیر طرح های طرح ملی فلور ایران تلاش شده است تا مطالعه تاگزونومیکی جامعی در ارتباط با دو قبیله Stipeae و Eragrostideae از تیره گندمیان انجام شود. طرح دقیقا مطابق روش ارایه شده در طرح ملی تهیه و نگارش فلور ایران به زبان فارسی و جزییات ارایه شده در کتاب راهنمای طرح فلور ایران از انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع سال 1367 اجرا گردیده است. روش تحقیق شامل بررسی منابع،جمع آوری نمونه-ها، شناسایی و بیومتری گیاهان، تهیه شرح تاگزون ها و کلیدهای شناسایی، تعیین مناطق انتشار تاگزون ها، تهیه نقشه انتشار آن-ها در ایران و ارایه تصاویر نقاشی شده از گیاهان بوده است. در این تحقیق قبیله Stipeae با جنس های Stipa با 20 گونه و Piptatherum با 9 گونه و قبیله Eragrostideae با 10 جنس و 17 گونه معرفی گردیده است. مطالعات نشان می دهند که گونه هایی که در فلورا ایرانیکا در جنس Oryzopsis قرار داده شده اند متعلق به جنس Piptatherum بوده و در ایران جنس Oryzopsis وجود ندارد. واریته St. pennata subsp. pulcherrimavar.araxensis به فلور ایران اضافه شده است. رویشگاه و محل پراکنش گونه St. linguaبه طور دقیق در ایران مشخص شده است. گونه O. munroiStapf که در فلورا ایرانیکا از ایران گزارش شده است با نام P. songoricum شناسایی گردید و بنابراین وجود این گونه در ایران تایید نمی گردد. همچنین P. holciforme subsp. holciforme var. glabrum با واریته holciforme مترادف شده است. گونهO. barbellata که در فلورا ایرانیکااز کوه جوپار کرمان گزارش شده است تحت نام P. molinioides شناسایی شده است. بنابراین این گونه در ایران وجود نداشته و نظر فرایتاگ تایید می گردد. گونه P. sphacelatum که فبلا با P. molinioides مترادف شده بود با داشتن تفاوت های مورفولوژیکی مشخص مانند گل آذین باز و وجود دو دسته کرک در قاعده پوشینه و نیز بر اساس شواهد مولکولی به عنوان یک گونه مستقل و انحصاری ایران شناخته شده است. زیر گونه P. lateralesubsp. laterale باP. pubifloraمترادف شده و نظر فرایتاگ در این مورد تایید می-گردد. P. denaense با صفات مورفولوژیکی مشخص از گونه نزدیک به آن، P. laterale، جدا شده و به عنوان گونه جدید معرفی شده است.واژه های کلیدی: تیره غلات؛Gramineae ؛رده بندی گیاهی؛ گیاه شناسی؛ فلور ایران