مطالعه وضعیت و نقش ماشین های خودگردان در توسعه مکانیزاسیون کشاورزی (گزارش منطقه ای استان فارس)

در این تحقیق، از سطح مکانیزاسیون و ظرفیت مکانیزاسیون به عنوان شاخص های وضعیت مکانیزاسیون استان فارس استفاده گردید. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از آمارهای موجود در سازمان جهاد کشاورزی استان و مدیریتهای تابعه آن بدست آمد. برای محاسبه مجموع توان کششی، توان تراکتورها و کمباین های موجود در استان مورد استفاده قرار گرفت. برای تراکتورها و کمباینهای دارای عمر مفید (زیر ‮‭13‬ سال) ضریب تبدیل ‮‭0/75‬ و برای تراکتورها و کمباینهای فرسوده (با کارکرد بالای ‮‭13‬ سال) ضریب تبدیل ‮‭0/50‬ در نظر گرفته شد. سطح زیر کشت نیز از مجموع سطح زیر کشت آبی بعلاوه پنجاه درصد سطح زیر کشت دیم و باغات استان بدست آمد. البته در این بررسی سطح مکانیزاسیون هم با در نظر گرفتن پنجاه درصد سطح باغات استان و هم بدون در نظر گرفتن سطح باغات محاسبه گردید. جهت محاسبه انرژی مصرف شده، توان اسمی هر تراکتور یا کماین در میانگین تعداد ساعات کارکرد سالیانه آنها ضرب شد و پس از اعمال ضریب تبدیل، باهم جمع گردید. ظرفیت مکانیزاسیون نیز در دو حالت در نظر گرفتن پنجاه درصد سطح باغات و بدون در نظر گرفتن سطح باعات استان محاسبه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که تعداد ‮‭22518‬ تراکتور و ‮‭2089‬ کمباین در استان وجود دارد. تعداد ‮‭3311‬ دستگاه از تراکتورها و بیش از ‮‭200‬ دستگاه از کمباینهای موجود در استان نیمه سنگین و سنگین هستند که پتانسیل خوبی را جهت رشد و ارتقا مکانیزاسیون استان فراهم نموده اند. حدود ‮‭53‬ درصد از تراکتورها و ‮‭44‬ درصد از کمباینهای استان فرسوده (دارای عمر بالای ‮‭13‬ سال) هستند که باید برنامه ریزی جهت جایگزینی تدریجی آنها صورت گیرد. سطح مکانیزاسیون استان بالاتر از متوسط کشوری است اما پراکندگی توزیع سطح مکانیزاسیون در شهرستانهای استان مناسب نیست و باید در جهت توزیع یکنواخت تر توان در شهرستانهای استان تلاش گردد. خدمات پس از فروش ادوات و ماشینهای کشاورزی وارداتی در استان مناسب نیست و باید تلاش شود تا مشکلات موجود در این زمینه شامل عدم اطلاع کافی وارد کنندگان از مسایل کشاورزی، پیچ و خمهای اداری و مالی مربوط به تسهیلات بانکی و سفارشا ت ناقص واردکنندگان برای کاهش هزینه های خرید (عدم سفارش 5 درصد لوازم یدکی پر مصرف) برطرف گردد. حدود ‮‭84‬ درصد از بهره برداران استان در قالب نظام بهره برداری دهقانی فعالیت می کنند که در استان تلاش می شود با راه اندازی، تقویت و گسترش نظامهای دیگر شامل شرکتهای تعاونی تولید روستایی، شرکتهای سهامی زراعی و شرکتهای کشت و صنعت، هزینه های تولید کاهش یافته و بهره وری افزایش یابد. پتانسیلهای علمی و پژوهشی خوبی شامل مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز و دانشکده های کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی در استان وجود دارد و تعامل بسیار خوب و امیدوارکننده ای بین سازمان جهاد کشاورزی استان و مراکز پژوهشی کشاورزی استان شکل گرفته و در حال گسترش می باشد. در استان برنامه ریزیهای مناسبی جهت آموزش کاربران ماشینهای کشاورزی و به خصوص کاربران ماشینهای جدید وارد شده به استان و همچنین ترویج این ماشینها و تکنولوژی ها صورت می گیرد که لازم است این برنامه ریزیها تقویت شده و استمرار پیدا کنند. خلا حضور موثر و کارآمد بخش خصوصی در ارایه خدمات فنی، پشتیبانی و آموزشی در استان احساس می شود که با فراهم نمودن بستر های لازم برای تاسیس و فعالیت شرکتهای فنی و مهندسی کشاورزی این خلا پر خواهد شد.