بررسی زمان مناسب ورود و خروج دام در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (گلستان تیل آباد)

مراتع از گونه های گیاهی مختلفی تشکیل شده است که هر یک دارای مراحل رویشی و زایشی متفاوتی میباشند. بنابراین هر یک از گونهها در زمان خاصی از دوره رویش آمادگی چرا داشته و در زمان خاصی نیز باید چرای آن متوقف شود. خاک مرتع نیز در زمان های معینی آمادگی ورود دام به مرتع را دارد. بدون شناخت این خصوصیات در یک مرتع تعیین فصل چرا و مدیریت چرا و دام مقدور نمیباشد. با انجام این بررسی، امکان مدیریت چرای مراتع فراهم میشود. به همین منظور برای تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام، این تحقیق در مراتع تیل آباد در استان گلستان که در فاصله ‮‭45‬ کیلومتری جنوب شرقی آزاد شهر قرار دارد، بمدت 4 سال اجرا شد. اطلاعات مراحل فنولوژی مربوط به گونه های مرتعی و همچنین وضعیت رطوبت خاک ثبت گردید. نتایج نشان داد، مراحل فنولوژی گونه های منتخب مانند‭: Artemisia sieberi ‬، ‭Eurotia ceratoides ‬، ‭Festuca ovina ‬، ‭Stipa barbata ‬و ‭Poa bulbosa ‬در زمان های پیش بینی شده صورت گرفت و تنها در سال ‮‭87‬ به سبب خشکسالی سه گونه ‭Festuca ovina ‬، ‭Stipa barbata ‬و ‭Poa bulbosa ‬نتوانستند به گل بنشینند و تولید بذر نمایند. نتایج رطوبت خاک نیز در طول مدت اجرای طرح نشان داد، به علت بافت شنی خاک، سنگلاخی بودن منطقه و بارندگی کم، در اغلب موارد خاک از رطوبت کمی برخوردار بود و مشکلی از نظر حرکت دام در مرتع ایجاد نشد. در حدود ‮‭25‬ درصد موارد، خاک مرطوب و ‮‭75‬ درصد موارد، خاک خشک بود. با توجه به نتایج حاصله، تقویم زمانی چرا در منطقه از آذر تا اواسط فروردین می باشد و نیزتقویم زمانی چرای پیشنهادی در همین زمان مناسب می باشد. واژه های کلیدی: زمان مناسب ورود دام به مرتع، زمان مناسب خروج دام از مرتع، فنولوژی، مدیریت چرایی، سایت تیل آباد، استان گلستان