بررسی و مقایسه نظام های تناوب زراعی مختلف مبتنی بر گندم در منطقه گنبدکاووس

چکیده به منظور بررسی و مقایسه تناوب های زراعی مبتنی بر گندم از نظر تولید کمی و کیفی، توجیه اقتصادی، حاصلخیزی خاک و تغییرات جمعیت علف های هرز، بیماری ها و آفات این آزمایش به مدت پنج سال زراعی (‮‭1385‬ تا ‮‭1390‬) درایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. شش نظام تناوب زراعی ؛1- گندم- گندم 2- گندم-کلزا 3- گندم- نخود 4- گندم- پنبه 5- گندم- هندوانه6- گندم- آفتابگردان با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و ابعاد هر قطعه تناوب ‮‭20‬*9 متر(‮‭180‬ متر مربع) با فاصله 2 متر بین قطعات و 6 متر بین تکرارها مورد بررسی قرار می گیرند. نظام های تناوبی مورد نظر بر اساس زراعت غالب منطقه یعنی گندم بود. تمام تیمارها در زمینی که سال قبل به صورت یکنواخت زیر کشت گندم بوده، شروع و در پایان اجرای پروژه نیز به کشت گندم خاتمه یافت. نتایج عملکرد دانه و اجزای عملکرد آزمایش در سال زراعی‮‭1385-90‬بر اساس موازین آماری مورد تجزیه آماری قرار گرفته و مقایسه میانگین ها به روش آزمون چند دامنه دانکن انجام شد. نتایج حاصله نشان داد که تیمارهای تناوبی اختلاف بسیار معنی داری با یکدیگر داشته اند و میانگین مربعات برای متغییرهای تعداد سنبله بارور در متر مربع، تعداد دانه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، تعداد سنبلچه بارور در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه بارور، عملکرد بیولوژیک، عملکرد کاه و شاخص برداشت بسیار معنی دار بود. عملکرد دانه گندم در تیمار تناوبی نخود- گندم دارای بیشترین عملکرد بود و عملکرد دانه گندم در تیمار تناوبی آفتابگردان- گندم کمترین عملکرد را در میان نظام های تناوبی داشته است. واژه های کلیدی: گندم، تناوب زراعی، عملکرد - اجزای عملکرد.