تاثیر تغذیه گیاه مادری، پیش تیمار بذرها قبل از کشت با نانوسیلور و پرسیدین بر درصد جوانه زنی بذرها و قدرت استقرار گیاهچه های برخی پیازهای محلی

بررسی تاثیر پیش تیمار بذرها می تواند مشکل جوانه زنی بذرهای زراعی و استقرار را کاهش بدهد. هدف این تحقیق تیمارهای شیمیایی بذر پیازهای روزبلند و روز کوتاه بر مشخصات جوانه زنی بذرها و تاثیر کوددهی بر وزن تک سوخ بوده است. در سالهای ‮‭1387‬ و ‮‭1388‬نمونه های بذرهای ارقام روزبلند در ایستگاه تحقیقاتی کرج و ارقام روز کوتاه در ایستگاه تحقیقاتی جیرفت داخل ظروف شیشه ای حاوی محلولهای نانوسیلور ،‮‭50 25‬ یا ‮‭5/0 75 , ppm ‬درصد محلول پرسیدین مجهز به سیستم هوادهی همزمان با تامین رطوبت از دست رفته تیمار شدند. نمونه هایی از بذرهای تیمار شده بهمراه شاهد بذرهای پیاز بین کاغذ جاذب الرطوبت درون جعبه، تعداد بذرهای جوانه زده در هشت نوبت شمارش شدند. بذرهای سه توده پیاز با محلولهای نانوسیلور یا محلول پرسیدین تیمار شده و بهمراه شاهد داخل سینی ها کشت شدند. بعد از ثبت میزان جوانه زنی و تعداد گیاهچه های استقرار یافته، آنها به کیسه های پلی اتیلن دارای مخلوط کشت منتقل شده و در چهار تکرار کنار همدیگر در محیط بیرون از مزرعه چیده شده و بوسیله آبپاش آبیاری شدند. بعد از مستقر شدن گیاهچه ها، هر یک از توده های پیاز بطور تصادفی به چهار دسته تقسیم شده و هر دسته از گیاهان یک، سه یا شش نوبت کوددهی شدند ولی شاهد فقط آبیاری شد. در مرحله برداشت مشخصات ظاهری پیازها ثبت و پیازها توزین شدند. پیش تیمار شیمیایی با پرسیدین موجب کاهش استقرار بوته ها و عملکرد سوخ در هر سه توده پیاز شد، ولی تیمار با برخی از غلظت های محلول نانوسیلور موجب استقرار بهتر گیاهچه ها بخصوص در توده های دارای قوه نامیه ضعیف شد. تکرار کوددهی تحت شرایط آبیاری بارانی موجب کاهش وزن تک پیازهای تولیدی شد. رشد اندام هوایی قوی بخصوص در توده سفید قم بنظر می رسد موجب بهم خوردن رابطه منبع و مخزن شد. میانگین شکل غده های پیاز روز کوتاه رقم محلی جیرفت، بخصوص تحت تاثیر نانوسیلور، بخصوص ‮‭75‬ قسمت در یک میلیون قسمت ‭(ppm)‬، کشیده تر از دو رقم محلی زابل و ارلی گرنا بود. میانگین وزن پیازهای رقم محلی جیرفت بیشتر از ارلی گرانا و رقم محلی محلی زابل بود و رقم محلی زابل وزن کمتری نسبت به سایر ارقام داشت. شش بار تکرار کوددهی بوته های پیاز در طی رشد برای افزایش میانگین وزن پیازها موثرترین بود. میانگین وزن پیازهای ارقام محلی جیرفت و محلی زابل با اعمال تیمار بذرها همراه کوددهی بوته ها کاهش یافت. بالعکس، پیش تیمارها بذرهای رقم ارلی گرانا بهمراه کوددهی به ویژه پیش تیمار با غلظت ‮‭75‬‭ppm ‬موجب افزایش میانگین وزن پیازها شد. در ایستگاه تحقیقاتی جیرفت، تکرار کوددهی موجب افزایش عملکرد بذر هر سه رقم محلی جیرفت، محلی زابل و ارلی گرانا شد. بدون اعمال کوددهی بوته ها، در اغلب موارد پیش تیمارهای پیازهای مادری موجب تغییر معنی دار عملکرد بذر در هر سه رقم نشدند. بیشترین عملکرد بسته به نوع رقم فرق داشت، بدین صورت که رقم محلی جیرفت با افزایش کوددهی و افزایش غلظت پیش تیمارهای نانوسیلور عملکرد بذر افزایش یافت. در حالیکه افزایش تولید بذر در ارقام محلی زابل یا ارلی گرانا در نتیجه افزایش غلظت نانوسیلور یا تغییر نوع پیش تیمار به غلظت اپتیمم ‮‭25‬ ‭ppm ‬یا تیمار پرسیدین تعلق گرفت. نتایج تولید بذر پیاز در ایستگاه تحقیقاتی کرج معنی دار بودن برخی از اثرات متقابل پیش تیمار پیازهای مادری قبل از کشت با تیمارهای کوددهی در افزایش تعداد گل آذین، احتمالا حاکی از تفاوت در قدرت ریشه زنی و استقرار ارقام روز بلند پیازها است. تفاوت در میزان آسیب پذیری ارقام مورد آزمون پیازها و موفقیت در ضدعفونی پیازها قبل از کشت بصورت افزایش تعداد گل آذین در برخی از ترکیبات تیمارها نمودار شده است. بنابراین، با توجه به خصوصیات شناخته شده پرسیدین، تاثیر مثبت پیش تیمار پرسیدین بر روی تولید بذر را می توان به بهبود شرایط استقرار پیازهای مادری و جلوگیری از عوامل آسیب رسان اولیه مانند باکتری و قارچ مربوط دانست. چون همبستگی قابل ملاحظه ای بین میانگین تعداد گل آذین ارقام پیاز روزبلند با میزان بذر تولیدی آنها مشاهده نشد؛ بنابراین در اغلب موارد تولید گل آذین شرط کافی برای تولید بذر محسوب نمی شود.