بررسی ارزش رجحانی گونه های مرتعی و رفتار چرایی دام در مراتع پنج منطقه رویشی ایران (قروه-کردستان)

این مطالعه جهت تعیین رفتار چرایی دام و ارزش رجحانی گونه های مرتعی برای دام در مراتع روستای مجیدآباد شهرستان قروه در مسیر جاده سنندج- همدان، در سالهای ‮‭1386‬تا‮‭1389‬ اجرا شد. با استفاده از دستگاه موقعیت یاب جغرافیایی ‭(GPS) ‬رفتار چرایی دام بررسی و صفات سرعت حرکت دام، طول مسافت پیموده شده، زمان صرف شده جهت چرا، زمان صرف شده جهت استراحت و زمان صرف شده جهت حرکت ارزیابی شد. جهت تعیین ارزش رجحانی با روش شاخص رجحان، علوفه تولیدی 5 گیاه در داخل و خارج قرق را برداشت، و بر اساس میزان تولید و میزان مصرف دام از هریک از گونه های گیاهی شاخص رجحان گونه های گیاهی تعیین شد. در روش زمان سنجی، با استفاده از دوربین فیلمبرداری زمان چرای دام از هر گونه گیاهی ثبت و داده های بدست آمده مورد بررسی قرار گرفت، در مدت ‮‭30‬ دقیقه فیلمبرداری، درصد زمان چرای دام از هر گونه براساس طرح بلوکهای کاملا تصادفی با مورد تجزیه وتحلیل صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین سالهای متفاوت و گونه های گیاهی مورد استفاده دام از نظر درصد زمان چرا تفاوت بسیار معنی دارآماری در سطح یک درصد وجود دارد. مقایسه میانگین درصد زمان چرای دام از گونه های مختلف نشان داد که گیاه ‭Bromus tomentellus ‬با اختصاص بیشترین میانگین (‮‭12/31‬درصد) همراه با یکساله ها در یک کلاس از نظر آماری قرارگرفته و بعد از آنها گونه های‭Galium verum‬،‭Thymus daenensis Pterocephalus canus‬، ‭Poa bulbosa ‬و سایر گونه ها قرار گرفتهصاند. گیاه مرتعی ‭Prangos ferulacea ‬با اختصاص میانگین ‮‭0/33‬ درصد از زمان چرا پایینترین کلاس را از نظر آماری بخود اختصاص داده است. در این تحقیق مشخص شد که در این منطقه گیاهانی مانند ‭Stipa bromoiedes ‬و ‭Festuca ovina ‬بسیار کم مورد استفاده دام قرار میصگیرند. از نظر رفتار چرایی دام نتایج نشان داد که بطور متوسط زمان حضور دام در مرتع بین ‮‭11‬ تا ‮‭12‬ ساعت بوده است. سرعت متوسط دام در زمان چرا در مرتع بین ‮‭187‬ تا ‮‭568‬ متر در ساعت، مسافت طی شده توسط دام از ‮‭1/6‬ تا ‮‭7/28‬ کیلومتر در روز و زمان صرف شده برای چرا از ‮‭5/1‬ تا 8 ساعت در روز متغیر بود. واژههای کلیدی: ارزش رجحانی ، رفتار چرایی دام، زمان سنجی، شاخص رجحان،