بررسی آفات و بیماری های گونه های مختلف آویشن ‭( .Thymus spp) ‬در ایران (ایستگاه همند آبسرد و باغ گیاه شناسی ملی ایران)

در این بررسی که طی سال های ‮‭1388‬ تا ‮‭1390‬ صورت گرفت از آویشن کشت شده در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه همند آبسرد دماوند و نیزمحوطه ‮‭15‬ هکتاری واقع شده در ضلع شرقی باغ ملی گیاه شناسی نمونه برداری به عمل آمد. در هر دو ایستگاه گونه های متعددی از حشرات از روی آویشن جمع آوری گردید. گونه های ‭Colias eyrytheme (Pierridae) ‬، ‭Ochlodes venatas (Hesperidae)‬، ‭Melanargia galathea (Nymphalidae)‬، ‭Melanargia sp. (Nymphalidae)‬، ‭Fabriciana niobe (Nymphalidae) Argynnis lathonia Hiparchia semele (Nymphalidae) ‬و ‭Helithis sp. (Noctuidae)‬، گونه هایی از ملخ های شاخک کوتاه ‭Pyrgodera armata (Oedipodinae)‬، ‭Acrida oxycephala (Acrididae)‬، ملخ شاخک بلند‭Tettigonia viridecima (Tettigonidae) ‬، از بین حشرات با قطعات دهانی زننده- مکنده گونه ‭Phyllomorpha lavrata (Coreidae)‬، ‭Lygus rugulipennis (Miridae) ‬و شته آویشن به نام ‭Aphis serpylii(Aphidae) ‬شناسایی گردید. شته مزبور برای اولین بار از ایران گزارش می شود. ازگیاهانی که علایم خشکیدگی در آنها مشهود بود نمونه برداری به عمل آمد. در آزمایشگاه نمونه های بیمار روی محیطهای کشت قارچ، کشت داده شدوسپس جداسازی و خالص سازی شد. قارچ های جداسازی شده از ریشه آویشن در ایستگاه همند-آبسرد متعلق به جنس های ‭Fusarium ‬و ‭Pythium‬بودند. در نمونه برداری هایی که از مزرعه آویشن محوطه ‮‭15‬ هکتاری موسسه صورت گرفت عامل بیماریزا جداسازی نشد. گونه های کفشدوزک، ‭Exochomus flavipes‬، ‭C.septempunctata‬، ‭Hippodamia variegate ‬، شیخک مقدس ‭Mantis religiosa (Mantidae)‬، زنبور عسل ‭Apis melifera (Apidae) ‬و ‭Megachil spp. (Megachilidae) ‬از بندپایان مفیدی هستند که ازروی گونه های مختلف آویشن جمع آوری شده اند. سن ‭Orius sp. ‬به فراوانی از لابلای کلنی شته های آویشن جمع آوری گردید. کفشدوزک ها، شیخک و عنکبوت ها بافعالیت شکارگری خود درزمان حضور آفات و بخصوص شته ها به فراوانی در مزارع آویشن یافت می شوند، در حالی که زنبورهای گرده افشان و حشرات کامل روزپرک در زمان گل دهی گیاه آویش در اواخر فصل بهار به فراوانی روی آویشن دیده می شدند. زنبور پارازیتویید شته ها ‭Lysiphlebus fabarum (Miridae)‬، حدود ‮‭15‬ درصد شته های آویشن را در مزرعه ‮‭15‬ هکتاری موسسه پارازیته نمود. از مزرعه آویشن ایستگاه همند- آبسرد نیز سوسکی از خانواده ‭Cetoniidae ‬به نام ‭Netocia ignisternum ‬ونمونه هایی از سوسک های متعلق به خانواده های ‭Tenebrionidae‬، ‭ Alleculidae‬، ا ‭Chrysomelidae ‬و ‭Meloidae ‬جمع آوری گردید. باوجودی که این نمونه ها از مزارع آویشن جمع آوری گردیده است، ولی نمی توان آنها را به عنوان فون آویشن محسوب نمود. شته آویشن تنها حشره ای است که می توان آن را به عنوان آفت گونه های آویشن محسوب نمود. جمعیت این حشره تحت کنترل دشمنان طبیعی متنوعی است که فعالیت شکارگری و یا پارازیتوییدی روی آن دارند. کلمات کلیدی: آویشن، حشرات، آفات، بیمارگر، قارچ، باکتری، تیمول