ارزیابی، شناسایی و تکثیر بذرنمونه های مختلف بومادران گونه ‭Achillea filipendula‬، ‭A.eriophora‬، ه‭A.bieberestini ‬موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران

بومادران ‭(Achillea)‬یکی از مهمترین جنسهای گیاهان دارویی است که کاربرد بسیاری در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی دارد. در حال حاضر عمده مطالعات صورت گرفته برروی بومادران در داخل کشور، معطوف به ترکیبات شیمیایی، اسانس، اثرات درمانی و ارزیابیصهای سیستماتیکی بوده است. در این پژوهش سعی گردیده با جمع آوری نمونهصها از رویشگاه های طبیعی کشور، مقایسه بین آنصها با دیدگاه اهلی کردن و اصلاحی، براساس تنوع ژنتیکی و ویژگیصهای اگرونومیکی صورت گیرد تا میزان عملکرد و سایر ویژگیهای زیستی آنان مشخص و نمونه های احتمالی مناسب جهت کشت و کار، شناسایی شود. شناسایی و دسته بندی تودهصها می تواند در برنامه صهای اصلاحی انتخاب والدین جهت تلاقی مفید باشد.جمعیتهای مختلف ‭bieberstinii A. ‬، ‭filipendula A. ‬و ‭A. eriophora ‬مورد بررسی های جوانه زنی و مزرعه ای قرار گرفتند. در مجموع ‮‭22‬ جمعیت از ‮‭27‬ ، ‭.bieberstinii A ‬جمعیت از ‭A.filipendula ‬و 5 جمعیت از ‭A. eriophora ‬مورد بررسی های مزرعه ای قرار گرفتند. صفات جوانه زنی ‮‭10‬ جمعیت از ‭bieberstinii A. ‬و ‮‭14‬ جمعیت از ‭A. filipendula ‬مورد آزمایش قرار گرفت. برا ی صفات مزرعه ای ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته، محیط طوقه، تعداد گل آذین، قطر گل آذین، وزن تر بوته و وزن خشک بوته یادداشت برداری شد. در آزمایشات جوانه زنی که در دو تیمار سرما (یک هفته پیش تیمار سرما در 4 درجه سانتی گراد) و شاهد انجام شد، طول ریشه چه و ساقه چه گیاهچه، شاخص بنیه بذر، سرعت جوانه زنی و درصد جوانه زنی جمعیتها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تجزیه تحلیل آماری بر پایه فاکتوریل و بر اساس تجزیه واریانس طرح کاملا تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که بین کلیه جمعیتهای سه گونه مورد بررسی در مورد تمام صفات مورفولوژیک اختلاف معنی داری وجود داشت که نشان از تنوع ژنتیکی موجود در جمعیتها است. در بین جمعتهای مورد بررسی در گونه ‭bieberstinii A. ‬جمعیت ‮‭20187‬ قویترین جمعیت از نظر کلیه صفات مورفولوژیک مورد بررسی بود. پیش تیمار سرما در این گونه موجب کاهش طول ریشه چه شد. از نظر فاکتورهای مورد بررسی در جوانه زنی جمعیت ‮‭10140‬ بهترین عملکرد را داشته و جمعیت ‮‭15926‬ضعیفترین جمعیت بوده است. بین جمعتهای مورد بررسی در گونه ‭A. filipendula ‬جمعیت های ،‮‭19481 6301‬و‮‭13310‬ قویترین جمعیتها و جمعیتهای‮‭15824‬ و ‮‭8379‬ ضعیفترین جمعیتها از نظر کلیه صفات مورفولوژیک مورد بررسی بود پیش تیمار سرما در این گونه موجب افزایش سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه شد اما طول ریشه چه کاهش پیدا کرد. از نظر فاکتورهای مورد بررسی در جوانه زنی جمعیت ‮‭14179‬ در تیمار سرمادهی بهترین عملکرد را داشت. در بررسی صفات مورفولوژیک گونه ‭A. eriophora ‬جمعیت ‮‭15924‬ از نظر صفات مزرعه ای قویترین جمعیت مورد مطالعه بود. کلید واژه ها: بومادران، ‭bieberstinii A.‬، ‭A. filipendula ‬، ‭A. eriophora‬، جوانه زنی، صفات مزرعه ای.