بررسی حد بهره برداری مجاز گونه های مهم مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران

بطور کلی نبود اطلاعات کافی در زمینه حد بهره برداری مجاز گونه های مرتعی کشور و یا برداشت نسبتی از گیاهان مرتع که بالاتر از آن موجب خسارت به گیاه می شود یکی از مهم ترین چالش های مدیریت مرتع در کشور است. علیرغم اینکه این موضوع در بسیاری از کشورهای دیگر سال هاست که حل شده است اما در کشور ما هنوز برای نمونه حتی حد بهره برداری مجاز یک گونه از هزاران گونه مرتعی کشور تعیین نشده است. هدف از اجرای این طرح تعیین حد بهره برداری مجاز گونه های مرتعی و یا برداشت نسبتی از گیاهان مرتعی که برداشت بالاتر از آن موجب خسارت به گیاهان می شود، می باشد. برای انجام این تحقیق 5 گونه مهم مرتعی(کلید‭)( Hammada salicornica‬، ‭Calligonum comosum ‬، ‭Heliotropium ramosissimum Farsetia heliophila ‬، ‭Fortuynia bungei ) ‬درنظر گرفته شده و.در آغاز فصل چرا، از هر گونه ‮‭40‬ پایه یکسان انتخاب نموده و در کنار هر گونه یک تابلوی شماره دار نصب گردید .و از ‮‭40‬ پایه انتخابی برای هر گونه، ‮‭10‬ پایه اول بعنوان تیمار شاهد ‮‭10‬، پایه دوم بعنوان تیمار ‮‭25‬ درصد ، ‮‭10‬ پایه سوم بعنوان تیمار‮‭50‬ درصد و ‮‭10‬ پایه چهارم بعنوان تیمار ‮‭75‬ درصد مورد بررسی قرار گرفته هر پایه در هر تیمار بعنوان یک تکرار در نظر گرفته شده است و در هر مرحله از برداشت ،علوفه برداشت شده مربوط به آن در پاکت جداگانه ای قرار داده و اطلاعات بدست آمده در جدول مربوطه ثبت گردیده است. در این بررسی متغییر های وابسته شادابی و قدرت گیاه - درصد مرگ و میر - ارتفاع گیاه - مقدار بذر تولیدی در مورد هر گونه و کیفیت علوفه در هر سال با روش های استاندارد اندازه گیری و تعیین می گردد.. تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات برداشت شده با استفاده از نرم افزار ‭MSTAT ‬در قالب طرح آماری اسپلیت اسپلیت پلات در زمان که شامل 3 تکرار ( پایه های انتخابی ) ، 3 تیمار ( برداشت ‮‭50 25‬، و ‮‭75‬ درصد )در دوره زمانی سالهای ‮‭1386‬ و ‮‭1387‬ ، مورد ارزیابی قرار گرفته استو نتایج حاکی ازآن بوده است که میزان علوفه تولیدی در گونه های ‭Calligonum comosum ‬، ‭Heliotropium ramosissimum ‬بیشتر زا سایر گونه هابوده و میزان مرگ و میر در گونه ‭Hammada salicornica ‬از همه بیشتر بوده و در گونه های ‭Farsetia heliophila ‬، ‭Fortuynia bungei ‬کتر مشاهده شده است. بنیه و شادابی پایه های گونه ، ‭Heliotropium ramosissimum ‬از همه گونه ها بهتر بوده است. و در بررسی تیمارهای مورد آزمایش ( ‮‭75‬ و‮‭25 50‬، ) حدبهره برداری مجاز برای گونه های ‮‭75‬ ‭Hammada salicornica‬، ، ‭Heliotropium ramosissimum ‬، ‭Farsetia heliophila ‬، ‭Fortuynia bungei ‬درصد و برای گونه ‮‭50‬ ‭Calligonum comosum ‬درصد پیشنهاد می گردد. واژه های کلیدی: حد بهره برداری مجاز ، چرا، گونه های مرتعی