ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای محصولات عمده زراعی در دشت هرزندات مرند استان آذربایجان شرقی

دشت هرزندات مرند با بیش از ‮‭16‬ هزار هکتار درشمالغرب استان آذربایجان شرقی و در فاصله ‮‭100‬ کیلومتری از شهرستان تبریز واقع است. بخش عمده این اراضی به کشت محصولات دیم اختصاص یافته اما در بخشهای از این اراضی کاشت محصولات آبی نظیر گندم آبی، یونجه، آفتابگردان و محصولات باغی با استفاده از آب چاه رایج است جهت اجرای این طرح ابتدا با استفاده از اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک مرند کلاسهای اقلیم برای محصولات گندم، یونجه، کلزا سیب درختی و بادام تعیین شدند. نتایج نشان داد که از محصولات فوق از لحاظ اقلیم در گندم کلاس S1 و الباقی محصولات در کلاس S2 قرار گرفتند. سپس ارزیابی نهایی تناسب تک تک واحدهای اراضی با روش پارامتریک صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که از ‮‭1832‬ اراضی مورد مطالعه ‮‭1317‬ هکتار در کلاس مناسب(‮‭7821‬ ، ‭(S‬1 هکتار نسبتا مناسب( ‮‭5589 , (S‬2 هکتار دارای تناسب بحرانی ‭(S‬3) ، و ‮‭1023‬ هکتاردرکلاس نامناسب اما قابل اصلاح ‭(N‬1) و در نهایت ‮‭1082‬ هکتار به دلیل عوامل محدودکننده شدید در کلاس نامناسب و غیر قابل اصلاح‭(N‬2) قرار دارند. همچنین ‮‭5394‬ هکتار از این اراضی برای کاشت یونجه آبی نسبتا مناسب( ‮‭6585 , (S‬2 هکتار دارای تناسب بحرانی ‭(S‬3) و ‮‭2748‬ هکتار درکلاس نامناسب اما قابل اصلاح ‭(N‬1) و در نهایت ‮‭2105‬ هکتار در کلاس نامناسب و غیر قابل اصلاح ‭(N‬2) قرار دارند. در ضمن ‮‭13589‬ هکتار از این اراضی برای کاشت کلزا دارای تناسب بحرانی ‭(S‬3) و ‮‭235‬ هکتار درکلاس نامناسب اما قابل اصلاح‭(N‬1) و در نهایت ‮‭3008‬ هکتار در کلاس نامناسب و غیر قابل اصلاح ‭(N‬2) قرار دارند. تناسب اراضی ‮‭757‬ هکتار از اراضی هرزندات برای کاشت سیب درختی در کلاس آبی نسبتا مناسب( ‮‭10730 , (S‬2 هکتار دارای تناسب بحرانی ‭(S‬3) و ‮‭2223‬ هکتار درکلاس نامناسب اما قابل اصلاح ‭(N‬1) و در نهایت ‮‭3122‬ هکتار در کلاس نامناسب و غیر قابل اصلاح ‭(N‬2) قرار دارند همچنین ‮‭2010‬ هکتار از اراضی این منطقه برای کاشت بادام درختی در کلاس نسبتا مناسب( ‮‭11048 , (S‬2 هکتار دارای تناسب بحرانی ‭(S‬3) و ‮‭2753‬ هکتار درکلاس نامناسب اما قابل اصلاح ‭(N‬1) و در نهایت ‮‭1021‬ هکتار در کلاس نامناسب و غیر قابل اصلاح ‭(N‬2) قرار دارند. از عوامل عمده محدودیت برای کاشت محصولات زراعی در اراضی دشت هرزندات سنگریزه دار بودن برخی از واحد های اراضی است که از ‮‭15‬ درصد در سطح و داخل خاک تا بیش از ‮‭75‬ درصد در برخی از واحدها می رسد. از عوامل محدود کننده دیگر سبک بودن بافت خاک است که در واحد فیزیوگرافی واریزه های بادبرنی شکل سنگریزه دارمشاهده می شود که در این واحدها بافت خاک از شن لومی تا لوم شنی متغیر است از محدودیت های دیگر می توان به شوری خاک و پستی و بلندی در برخی از واحدهای اراضی اشاره نمود که از محدودیت های قابل اصلاح هستند. میزان آهک نیز در این اراضی از نسبتا زیاد تا زیاد متغیر است به طوریکه در برخی از واحدهای اراضی در سری های ،‮‭3 2‬ و 5 به بیش از ‮‭30‬ درصد در تحت الارض می رسد قسمت اعظم این آهک اگرچه با توجه به اندازه و نیز بافت خاک، آهک اولیه محسوب می شود و کمتر در فعل انفعالات شیمیایی شرکت می نماید، اما ضروری است با مدیریت صحیح و کاربرد کود دامی، گوگرد و کودهای با بنیان اسیدی اثرات منفی آن را در جذب مواد غذایی از جمله فسفر و عناصر ریزمغذی تقلیل داد.