بررسی زراعی و اقتصادی تاثیر تناوب گندم با برخی محصولات زراعی در جنوب خوزستان

این تحقیق به منظور بررسی زراعی و اقتصادی تاثیر تناوب های متفاوت برخی محصولات بر ثبات و افزایش عملکرد گندم در پلات های ثابت با 6 تیمار تناوب در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار به مدت پنج سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور در شرایط و بدون محدودیت شوری خاک جهت مناطق مرکزی و جنوب خوزستان اجرا گردید.نتایج تجزیه واریانس ساده و مرکب عملکرد دانه گندم تناوب ها نشان می دهد که تنوع محصولی بیشتر از دو محصول در طی پنج سال داشتند، نسبت به سال اول اجرای طرح برتری داشته اند. عملکرد دانه گندم تیمار های تناوبی شماره 4 و 5 بعلت تنوع محصولی در آخر دوره تناوب برتری داشته اند. همچنین کمتر بودن میزان شوری خاک در تناوب شماره 5 در مقایسه با تناوب شماره 2 که تناوب رایج منطقه است نشاهنده اثر بخشی تنوع کشت محصولات بر میزان شوری خاک می باشد. در تناوب رایج منطقه بعلت عدم کشت در تابستان بخاطر تبخیر از سطح خاک سبب افزایش شوری خاک می شود. بر اساس روش منفعت به هرینه نهایی در مقایسه به تناوب شاهد ( گندم آیش تابستانه ) تناوب شماره 5 به عنوان سود آورترین تناوب و تناوب های ،3 ،‮‭4 6‬ و1 به ترتیب درمرتبه دوم تا پنجم قرار گرفته اند. با توجه به اینکه در جنوب استان خوزستان عمده تناوب گندم آیش تابستانه و در در صورت فراهم بودن آب آبیاری قسمتی از سطح زیر کشت منطقه تناوب گندم برنج می باشد، در صورت زهکشی مزارع و تامین آب و نهاده ها و تکنولوژی به منظور استفاده بهینه از سرمایه ریالی و زمین و حفظ پایداری خاک و کاهش شوری و فرسایش بادی و افزایش حاصلخیزی و ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم نیاز به تنوع کشت در زمستان و تابستان می باشد این نتیجه با نتایج بدست آمده از تناوب های 4 و 5 مطابقت دارد. جهت تحقق این امر نیاز به سیاست گذاری دقیق و برنامه ریزی شده در سطح کلان بخش کشاورزی در امر فراهم بودن نهاده ها و ماشین آلات و تسهیلات تضمین خرید و تنظیم بازار دارد.رعایت تناوب زراعی اصولی مورد قبول اکثر کارشناسان و بهره برداران بخش کشاورزی استان خوزستان می باشد ولی عمدتا به دلیل عدم سیاست گذاری کلان دقیق در برنامه های کشاورزی سبب عدم رعایت تناوب اصولی در جنوب استان گردیده است. واژه های کلیدی: گندم، زراعی، اقتصادی، تناوب