شناسایی ومطالعه کارایی فراوان ترین کنه ی شکارگر بومی کنه ی پیاز گلایول و زعفران ‭Rhizoglyphus echinopus/robini ‬در شرایط آزمایشگاهی و مزرعه ای

کنه های کورم گلایول وبنه ی زعفران‭(Rhizoglyphus echinophus / R. robini) ‬دوآفت مهم هستند که خسارت کمی و کیفی آنها برای اغلب بهره برداران همچنان ناشناخته است. تحقیقات متعددی در ‮‭15‬ سال اخیر درباره مدیریت پایدار آنها انجام شده و همچنان به بررسی های تکمیلی نیاز است. در این بررسی تنوع و فراوانی جمعیت گونه غالب کنه های شکارگر همزیست، همراه با مطالعه بیولوژی، روش تکثیر و پرورش کنه های مضر و شکارگر انجام گردید، همچنین ارزیابی کارایی تاثیر بیولوژیک کنه شکارگر دربسترکشت کورم گلایول و بنه ی زعفران دراستان های خراسان رضوی و مرکزی در طی سال های ‮‭1389 -1391‬ به انجام رسید. نتایج جمع آوری و استخراج کنه های مضر خاک بستر کشت، توسط قیف برلیز منجر به شناسایی گونه های‭Rhizoglyphus echinopus ‬و ‭R . robini ‬گردید که به ترتیب از روی کورم گلایول گلخانه ای در محلات و بنه زعفران در خراسان رضوی جمع آوری گردید. درمیان دشمنان طبیعی، گونه هایی از کنه شکارگر متعلق به پنج خانواده شناسایی شد و بیش از %‮‭90‬ جمعیت آنها متعلق به گونه ی ‭Gaeolaelaps aculeifer ‬و سپس گونه ‭ Parasitus fimetorum ‬می باشد. بررسی پراکنش کنه ‭R. robini ‬در‮‭14‬ شهرستان جنوب استان خراسان رضوی موید آن است که بیشترین آلودگی درمزارع زعفران خواف، گناباد و بجستان می باشد و تکثیر آزمایشگاهی جمعیت کنه ‭R. robini ‬بر روی محیط کشت ابداعی (پودربنه زعفران، آگار و اسید لاکتیک) نسبت به محیط کشت ‭PDA ‬و ‭CMA ‬مناسب تر ملاحظه شد. درمیان روش های مطالعه زیست شناسی کنه شکارگر ‭G. aculeifer‬، قفس های هوفاکر و تاشی رو مناسب تر بود و میانگین مراحل بالغ نر (‮‭12 0/10‬) و ماده (‮‭13/54 0/30‬) روز و میانگین دوره تخم ریزی در پنج روز اول بعد از بلوغ کنه ماده بر روی لایه سیب زمینی در دمای‮‭26 1‬ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی‮‭40 5‬ درصد در قفس هوفاکر مناسب تر ملاحظه شد. از روش ابتکاری لایه سیب زمینی برای پرورش انبوه کنه شکارگر و روی جمعیت کنه طعمه ‭(Rhizoglyphus spp.) ‬استفاده گردید. مقایسه 7 روش رهاسازی این کنه شکارگر نسبت به تیمار شاهد روی کنه مضر کورم گلایول درمحلات نشان داد روش رهاسازی چهار مرحله ای کنه شکارگر باعث بیشترین افزایش طول ساقه گلایول پس از سه ماه و کمترین میانگین جمعیت کنه خسارت زا ‭R. echinophus ‬را پس از یک ماه داشت. با رهاسازی نسبت یک کنه شکارگر به دو کنه خسارت زا و به صورت چهار مرحله ای کنترل بیولوژیک کنه کورم گلایول توصیه می شود. واژه های کلیدی: شناسایی، کنه های شکارگر، کنه ی طعمه، کورم گلایول، بنه ی زعفران، زیست شناسی، پرورش، رهاسازی، ارزیابی