گزارش انتخاب، نام گذاری و آزادسازی رقم جدید گندم نان قابوس، دارای تحمل به تنش های خشکی و گرمای انتهایی برای کشت در دیم زارهای گرمسیری کشور

در کشاورزی ایران، خشکی موثرترین تنش محیطی است که اثرات سو آن در سال های اخیر به دلیل افزایش جهانی گرما، تشدید شده است. این عوامل کلیدی تاثیرگذار برکاهش ظرفیت عملکرد و کیفیت گندم، باعث فشار بسیار زیادی بر تولیدات دیمزارهای گرمسیری شده و بهبود ژرم پلاسم گندم دارای تحمل بیشتر در مقابل تنش های خشکی و گرما را ضروری نموده است. این مناطق نیازمند وجود ارقامی هستند که با توانایی تولید زیاد در محیطهای مساعد آب و ه وایی، بهنگام مواجهه با شرایط مخالف نیز تولی د پایداری داشته باشند. لاین ‭KAUZ/PASTOR//BAV‬‮‭92‬‭/RAYON CMSS‬‮‭00‬M‮‭02400‬‭S-‬‮‭030‬‭M-‬‮‭030‬‭WGY-‬‮‭030‬‭M-‬9‭M-‬0‭Y ‬با منشا سیمیت در سال زراعی ‮‭1385-86‬ در ایستگاه های گچساران و گنبد مورد ارزیابی اولیه قرار گرفته و با توجه به زودرسی، ارتفاع بوته و وزن هزاردانه مناسب انتخاب گردید. تظاهر موفق عملکرد دانه و صفات ذکر شده لاین مورد نظر در آزمایشات مقدماتی و پیشرفته در سال های بعد، سبب بررسی سه ساله (‮‭1388-91‬) آن به همراه ‮‭16‬ لاین پیشرقته دیگر و رقم شاهد کوهدشت در آزمایشات یکنواخت سراسری ایستگاه های گرمسیری: گچساران، گنبد، مغان و خرم آباد شد. متوسط عملکرد این لاین در تمام ایستگاه ها، ‮‭3514‬ کیلوگرم در هکتار بوده که در سطح احتمال پنج درصد نسبت به شاهد کوهدشت (‮‭3333‬ کیلوگرم در هکتار) برتری داشته است. این لاین همچنین با ‮‭17‬ و ‮‭11‬ درصد برتری عملکرد در ایستگاه های گچساران و گنبد، بترتیب در سطوح احتمال پنج و یک درصد افزایش معنی دار نشان داده است. لاین جدید دارای بهترین میانگین رتبه با انحراف معیار کم و ضریب تغییرات درون مکانی بسیار کمی بوده است. همین لاین در ایستگاه های گچساران و گنبد نیز رتبه نخست را داشته است. رقم کوهدشت دارای متوسط رتبه هفتم، کمترین ضریب تغییرات درون مکانی و انحراف معیار رتبه نسبتا زیادی بوده است. علاوه بر این، لاین جدید در شرایط آبیاری تکمیلی در مقایسه با شاهد سازگار کوهدشت در سطح احتمال پنج درصد، برتری معنی داری داشت. تفاوت چشمگیر اغلب پارامترهای کیفی بویژه میزان پروتیین، ارتفاع رسوب‭(SDS)‬، گلوتن تر و میزان آب قابل جذب، از دیگر صفات برجسته لاین مورد نظر است. لاین جدید در مقابل بیماری های مهم شایع در ایستگاه های هم اقلیم در شرایط طبیعی و آلودگی مصنوعی مزرعه و گلخانه حساسیتی نشان نداده است. واژه های کلیدی: قابوس، دیم، خشکی، تنش های محیطی، گرما، عملکرد دانه.