ارزیابی اثر تزریق سولفات آهن در خاک بر رفع زرد برگی آهکی درختان هلو در منطقه شهریار

به دلیل وجود آهک فراوان در بسیاری از خاکهای کشور، درختان میوه حساس دچار کمبود آهن می شوند. مصرف کودهای کلات آهن و یا جایگذاری موضعی املاح معدنی آهن به همراه مواد آلی (روش چالکود)، از روشهای موثر برای مبارزه با این عارضه می باشد. به علت گران بودن کلات های آهن و همچنین افزایش هزینه های کارگری، هم اکنون هر دو روش فوق هزینه های زیادی را به باغداران تحمیل می نماید که تاثیر خود را در افزایش قیمت تمام شده محصولات باغی نشان می دهد. این در حالی است که کاهش قیمت تمام شده محصولات باغی به عنوان ضرورتی برای حضور پایدار تولیدات باغی ایران در بازارهای داخلی و خارجی، مورد تاکید می باشد. بنابراین شناسایی و معرفی روشی ارزان و کارآ، برای رفع کمبود آهن درختان میوه ضروری می باشد. در سالهای اخیر ماشین هایی برای تزریق هیدروژل ها در عمق خاک، وارد بازار شده که تزریق کود و مواد آلی (به صورت سوسپانسیون غلیظ) را نیز امکان پذیر ساخته است. در صورت استفاده از چنین ماشین هایی، هزینه های کارگری برای جایگذاری موضعی کود در باغ کاهش می یابد. در صورتی که ترکیبات معدنی آهندار جایگذاری شده با دستگاه تزریق، همانند روش چالکود اثربخشی داشته باشد، راهکار جدیدی برای مقابله با کمبود آهن در اختیار باغداران قرار می گیرد. یکی از تفاوتهای روش تزریق با چالکود در آن است که در روش تزریق، امکان مصرف مقادیر کمتری از ماده آلی وجود دارد و این ویژگی ممکن است باعث کاهش کارآیی روش تزریق شود. از آنجا که در روش تزریق امکان افزودن مواد اسیدی نیز وجود دارد و این مواد کارآیی مصرف سولفات آهن را می توانند افزایش دهند، افزودن اسید سولفوریک به مواد کودی نیز در تیمارها گنجانده شد. این پژوهش در فاصله سالهای ‮‭1391‬ و ‮‭1392‬ در یک باغ هلو در منطقه شهریار اجرا گردید. تیمارهای پژوهش عبارت بودند از: 1- "شاهد": بدون مصرف کود آهن و اختلاط ماده آلی با خاک سایه انداز. 2- "کلات آهن": افزودن کلات آهن به همراه آب آبیاری، 3-"پخش سطحی": اختلاط سولفات آهن به همراه ماده آلی با خاک سایه انداز. 4-"تزریق": تزریق سولفات آهن به همراه ماده آلی در چهار نقطه در خاک سایه انداز و 5-"تزریق اسیدی": تزریق سولفات آهن به همراه ماده آلی و اسید سولفوریک در چهار نقطه در خاک سایه انداز. برای ارزیابی اثربخشی تیمارها، ویژگیهای شاخص کلروفیل برگ در 4 نوبت، مقادیر عناصر غذایی پر و کم مصرف در نمونه های برگ، پی اچ، اسیدیته قابل تیتر و بریکس نمونه های میوه و همچنین رشد سال جاری سرشاخه ها اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها نشان داد که شاخص کلروفیل در نوبت اول در تیمارهای "کلات آهن" و "تزریق اسیدی" یکسان و بیش از تیمارهای دیگر بود. در دومین نوبت اندازه گیری نیز برتری و اثربخشی مشابه این دو تیمار مشهود بود. در سومین اندازه گیری شاخص کلروفیل، زردی برگ در درختان در تیمار "کنترل" نیز مرتفع گردیده بود و تفاوتی بین تیمارها مشاهده نگردید. غلظت منگنز در برگ، در تیمار "کلات آهن" کاهش شدیدی نشان داد. در مورد سایر ویژگیهای اندازه گیری شده، تفاوت مهمی میان تیمارها مشاهده نگردید. چهارمین اندازه گیری شاخص کلروفیل که در اوایل سال دوم و برای ارزیابی اثربخشی تیمارهای سال گذشته انجام شد، بیانگر دوام اثربخشی تیمارهای تزریق و تزریق اسیدی بود. از طرف دیگر زردی برگها در تیمار کلات آهن مشهود و بیانگر کوتاه مدت بودن اثربخشی این کود بود. در کل نتاییج این آزمایش نشان داد که برای مبارزه با زردی برگ در شرایط مشابه این آزمایش، روش تزریق سولفات آهن با کود آلی و اسید سولفوریک، جایگزین مناسبی برای کلات آهن بوده و اثربخشی آن تا سال دوم نیز ادامی می یابد. واژه های کلیدی: سولفات آهن، تزریق در خاک، کمبود آهن، کود مایع، درخت هلو، اسید سولفوریک