شبیه سازی رواناب و رسوب ماهانه رودخانه اترک با استفاده از مدلSWAT (مطالعه موردی: حوزه آبخیز مراوه تپه استان گلستان )
صاحب اثر: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
نوع محتوی: طرح پژوهشی
زبان: فارسی
استان موضوع گزارش: تهران
شهر موضوع گزارش: تهران
شناسه ملی سند علمی: R-1054565
تاریخ درج در سایت: 27 بهمن 1397
دسته بندی علمی: علوم کشاورزی
مشاهده: 296
تعداد صفحات: 70
سال انتشار: 1392
نسخه کامل طرح پژوهشی منتشر نشده است و در دسترس نیست.
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
چکیده طرح پژوهشی:
حیات بشر، شاهد حوادث مختلف هیدرولوژیکی نظیر سیل، کمبود آب، خشکسالی، آلودگیهای کیفی آب، وقوع بهمن و ... بوده است و از طرف دیگر بواسطه استفاده زیاد از زمین، و اعمال مدیریت غلط بر سرزمین، حوادثی نظیر فرسایش خاک، لغزش و رانش زمین، تولید رسوب و کاهش حاصلخیزی خاک، زندگی بشر را همواره تهدید میکنند، که دامنه خطر آنها تابع شناخت رفتار متغیرهای هیدرولوژیکی و خصوصیات حوزه های آبخیز است. مهمترین عامل این عدم شناخت، فقدان آمار و اطلاعات یا کافی نبودن آمار درست و مناسباست. در این رابطه مدلهایی هستند که قادرند رفتار و خصوصیات حوضه را تقلید نموده و مقادیر رواناب و رسوب روزانه و سایر مولفه های بیلان حوزه را برآوردو یا شبیه سازی نمایند.یکی از مدلهای هیدرولوژیکی مهم مدل swat میباشد در تحقیق حاضر شبیه سازی جریان و رسوب رودخانه اترک، با استفاده از مدل ارزیابی آب و خاک (swat) بر اساس داده های جمع آوری شده در آبخیز مراوه تپه استان گلستان بصورت ماهانه انجام شد.حوزه آبخیز اترک با مساحتی حدود 120882 هکتار با مورفولوژی تپه ماهوری و دارای ویژگیهای اکولوژیک متفاوت از هم می باشد. مدل swat توسط سرویس تحقیقات کشاورزی ایالات متحده تهیه شده و به عنوان ابزاری برای بررسی اثرات اقدامات مختلف مدیریتی بر آب، رسوب و تولیدات شیمیایی اراضی کشاورزی در مقیاس آبخیزهای بزرگ در سطح جهان مورد استفاده قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز برای این تحقیق شامل نقشه های توپوگرافی، کاربری اراضی و اطلاعات خاکشناسی از اداره کل منابع طبیعی استان گلستان، و همچنین اطلاعات آب و هواشناسی شامل داده های روزانه بارش، دما، رطوبت نسبی و رواناب جریان از سازمان هواشناسی و شرکت آب منطقه ای استان گلستان تهیه گردید. به منظور مشخص کردن پارامترهای مهم و حساس مدل، آنالیز حساسیت مدل با تاکید بر چهار جز مهم بیلان آب شامل رواناب سطحی، جریان جانبی، آب زیرزمینی و تبخیر و تعرق با استفاده از روش "هر بار یک پارامتر" (OAT) انجام شد. بر اساس نتایج در این مرحله، پارامترهای شماره منحنی روش SCS (CN2)،هدایت هیدرولیکی کانال (ch-k2)، ضریب تاخیر رواناب سطحی (surlag)، ثابت تخلیه آب زیرزمینی (Alpha-bf) و فاکتور جبران تبخیر در خاک (esco) در بخشهای مختلف بیشترین تاثیر را داشتند. واسنجی و اعتبارسنجی مدل با استفاده از برنامه sufi2 صورت پذیرفت. واسنجی مدل برای سالهای 1994 تا ،1999 و اعتبارسنجی نیز بر اساس آمار سالهای 2000 تا 2008 انجام شد. شاخص های ارزیابی مختلفی برای بررسی دقت شبیه سازی مورد استفاده قرار گرفت که در این بین دقت شبیه سازی ماهانه با استفاده از شاخص نش- ساتکلیفNS)) در دوره واسنجی برابر 0/54 و با شاخص R2 برابر62/،0 و در دوره اعتبارسنجی به ترتیب 0/46 و 0/52 بدست آمد. در زمینه شبیه سازی رسوب، در مرحله واسنجی مدل عملکرد مناسبی نشان نداد. در این رابطه مقدار شاخص نش- ساتکلیف برابر 0/34ضریب تعیین برابر 0/34 بدست آمد. بنابراین نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که کارایی مدل swat در برآورد رواناب از مطلوبیت نسبتا خوبی برخوردار است، لیکن در برآورد رسوب عملکرد مناسبی ندارد. واژگان کلیدی: شبیه سازی، رواناب و رسوب، مدل swat،آبخیز مراوه تپه، رودخانه اترک و استان گلستان.