بررسی و ارزیابی تاثیر کمی طرح پخش سیلاب سرچاهان بر سفره آب زیرزمینی با استفاده از مدلینگ

آبخوانداری یکی از روش های تغذیه مصنوعی در آبخوانهای غیر محصور است که با مهار و نفوذ سیلاب بر روی عرصه های آبخوان، موجب احیا کمی و کیفی منابع آب و خاک، تقلیل و حتی حذف خسارتهای مستقیم و غیرمستقیم و در نتیجه بهینه سازی محیط زیست می شود و دارای بیش از ‮‭20‬ ایستگاه تحقیقاتی در سطح کشور می باشد. ایستگاه آبخوانداری سرچاهان یکی از این ایستگاه ها است که بی شک بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی تاثیر گذار بوده و در توسعه پایدار منابع آب زیرزمینی منطقه طرح مفید می باشد. لذا بررسی مستمر این اثر گذاری به منظور ارایه راهکارهای مناسب اجرایی و مدیریتی این قبیل طرحها در منطقه ضروری بوده و می تواند ما را در راه رسیدن به این اهداف کمک نماید. در این تحقیق، به منظور ارزیابی تغذیه مصنوعی و طبیعی سفره آب زیرزمینی دشت سرچاهان در استان هرمزگان و پیش بینی نوسانات سطح آب زیرزمینی در دشت مذکور، از مدل آبهای زیرزمینی ‭Modflow ‬استفاده شد. برای شناخت خصوصیات هیدروژیولوژیکی آبخوان، از اطلاعات لاگهای حفاری، آمار منابع آبی، اطلاعات چاههای مشاهده ای و آزمایشات پمپاژ استفاده شده است. با رسم هیدرو گراف واحد دشت، مهر ماه ‮‭1383‬ به علت نوسانات کمتر در تراز آب زیرزمینی، برای واسنجی در حالت ماندگار مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از مدل در حالت ماندگار، مبنای واسنجی در حالت غیر ماندگار قرار گرفت. در این تحقیق سفره آب زیرزمینی دشت سرچاهان از سال آبی ‮‭1383-1384‬ الی ‮‭1387 -1388‬ به مدت 5 سال در ‮‭10‬ دوره زمانی مورد واسنجی قرار گرفت. صحت سنجی مدل از مهرماه ‮‭1388‬ لغایت شهریور ماه ‮‭1389‬ بیانگر مقبولیت مدل انجام شده است، لذا می توان از مدل فوق برای پیش بینی وضعیت آینده و مدیریت آبخوان استفاده نمود. شبیه سازی آبخوان دشت سرچاهان تا شهریور ماه ‮‭1393‬ نشان داد که با وجود عملیات پخش سیلاب طی سال های آتی، سفره آب زیرزمینی مذکور همچنان با افت سطح ایستابی مواجه خواهد بود. نتایج مدل آب های زیرزمینی بیانگر آن است که عرصه های پخش سیلاب سرچاهان در دوره آبی ‮‭1383‬ الی ،‮‭1389‬ به طور متوسط باعث تغذیه آبخوان به میزان ‮‭3/58‬ میلیون متر مکعب در سال شده است، که این مقدار می تواند ‮‭0/25‬ متر از افت متوسط سالانه سفره ( ‮‭0/53‬متر) را جبران نماید. نتایج بیلان آبی بدست آمده توسط مدل، میزان تغذیه سالانه آبخوان را بطور متوسط ‮‭19/1‬ میلیون متر مکعب و میزان تخلیه سالانه آبخوان را ‮‭22/94‬ میلیون متر مکعب نشان می دهد. کلید واژه ها: ارزیابی پخش سیلاب، شبیه سازی، مدل آب زیرزمینی، تغذیه مصنوعی، دشت سرچاهان، ایران.