تاثیر روش های خاک ورزی و مقادیر بذر بر عملکرد کلزا در جنوب خوزستان

با توجه به واردات بیش از ‮‭90‬ درصد از روغن مورد نیاز کشور باید به کشت دانه های روغنی از جمله کلزا توجه خاصی شود. استان خوزستان از نظر سطح زیر کشت کلزا در رده ششم کشور قرار دارد ولی عملکرد این محصول در استان پایین بوده و باید با مدیریت صحیح در مراحل مختلف کشت محصول عملکرد آن را بهبود داد. از مسایل مهم در کشت کلزا، تعیین روش خاک ورزی و کاشت مناسب در شرایط حضور بقایا می باشد. بدین منظور پژوهشی در سال های زراعی ‮‭1390-1393‬ در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی شاوور واقع در ‮‭60‬ کیلومتری شهرستان اهواز انجام گردید. این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت های اصلی روش های مختلف خاک ورزی در پنج سطح شامل: خاک ورزی مرسوم (گاوآهن برگردان دار+ دوبار دیسک+ خطی کار همدانی)، کم خاک ورزی (دوبار دیسک+ کشت با خطی کار جوی وپشته کار همدانی)، کم خاک ورزی (دو بار دیسک+ کشت با خطی کار دیسکی)، چیزل پیلر+ یک بار دیسک و بی خاک ورزی (کشت مستقیم با ماشین گاسپاردو) بود. کرت های فرعی نیز مقادیر بذر مصرفی شامل چهار سطح ،4 ،‮‭8 6‬ و ‮‭10‬ کیلوگرم در هکتار بود. صفات اندازه گیری شده شامل عملکرد و اجزای عملکرد دانه و همچنین شاخص های فنی شامل مصرف سوخت، زمان عملیات و مقاومت فروروی خاک بود. نتایج نشان داد تاثیر روش های خاک ورزی بر درصد سبز شدن، تعداد بوته در متر مربع، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و عملکرد دانه در سطح %5 معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه مربوط به روش خاک ورزی مرسوم با ‮‭2029‬ کیلوگرم در هکتار بود و با روش چیزل پیلر+ یک بار دیسک که دارای عملکرد ‮‭1871‬ کیلوگرم در هکتار بود اختلاف معنی داری نداشت بنابراین به دلیل اهمیت حفظ بقایا در سطح خاک برای حفظ رطوبت این تیمار توصیه گردید. این تیمار همچنین در مصرف سوخت و زمان عملیات به ترتیب ‮‭41‬ درصد و ‮‭49‬ درصد نسبت به روش مرسوم صرفه جویی نمود. کمترین عملکرد دانه نیز در روش بی خاک ورزی (کاشت مستقیم با ماشین گاسپاردو) به میزان ‮‭1261‬ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. عمق کاشت زیاد و فشردگی خاک از عوامل مهم در کاهش عملکرد کلزا در روش بی خاک ورزی هستند. هم چنین تراکم بذر ‮‭10‬ کیلوگرم بذر در هکتار با ‮‭2060‬ کیلوگرم در هکتار دارای بالاترین عملکرد دانه بود. واژه های کلیدی: خاک ورزی، تراکم بذر، خوزستان، بقایا