بررسی مقدماتی عملکرد کلون های انتخابی سیب زمینی حاصل از پرتوتابی با اشعه گاما

به منظور ارزیابی اولیه صفات کمی و کیفی ‮‭108‬ کلون انتخابی از جمعیت پرتوتابی شده با اشعه گاما و کارایی اثر پرتوتابی، این پروژه در قالب آزمایش مقدماتی عملکرد (آگمنت) با چهار تکرار در دو منطقه کرج و اردبیل اجرا گردید. در هر تکرار ‮‭27‬ کلون متفاوت به همراه 5 رقم تجاری (آگریا، کنبک، بانبا، مارفونا و کایزر) کشت گردید. نتایج مقایسه میانگین برای درصد ماده خشک غده نشان داد که از جمعیت بانبا کلون های ‮‭11‬‭-B‬‮‭20-20‬ ، B‮‭20‬ و ‮‭101‬‭-B‬‮‭20‬ دارای برتری بیش از ‮‭10‬ درصد نسبت به والد اولیه بودند و برای جمعیت کنبک، سه کلون ‮‭21‬‭-K‬‮‭7-25‬ ، K‮‭20‬ و ‮‭27‬‭-K‬‮‭20‬ در مقایسه با والد اصلی دارای درصد ماده خشک بیش از 5 درصد بودند. حداکثر افزایش و کاهش رنگ گوشت غده در جمعیت بانبا به ترتیب حدود ‮‭25‬ و ‮‭43/5‬ درصد بود که به کلون های ‮‭11‬‭-B‬‮‭20‬ و ‮‭114‬‭-B‬‮‭20‬ تعلق داشت. در جمعیت کنبک، کلون های ‮‭45‬‭-K‬‮‭16-20‬ ، K‮‭20‬ و ‮‭30‬‭-K‬‮‭20‬ دارای تغییر رنگ گوشت قابل توجه بودند (به ترتیب 2/،‮‭35/2 49‬ و ‮‭18/3‬ درصد). برای عملکرد، دامنه تغییرات درجهت مثبت بین ‮‭0/04‬ تا ‮‭56/7‬ درصد و در جهت منفی بین ‮‭0/05‬ تا ‮‭66/2‬ درصد بود. کلون های ‮‭44‬‭-B‬‮‭24-20‬ ، B‮‭122-20‬، B‮‭20‬ و ‮‭76‬‭-B‬‮‭20‬نسبت به والد بانبا و کلون های ‮‭30‬‭-K‬‮‭67-20‬ ، K‮‭70-20‬، K‮‭71-20‬، K‮‭28-20‬ ، K‮‭26-20‬، K‮‭20‬ و ‮‭47‬‭-K‬‮‭20‬ نسبت به والد کنبک دارای برتری عملکرد بودند.با توجه به کلیه صفات هیچ یک از کلون ها برای ارزیابی های تکمیلی مناسب نبودند. نتایج تجزیه به عامل ها، تجزیه خوشه ای و ضریب تغییرات نشان داد که میزان تنوع در جمعیت مورد مطالعه قابل توجه نبود. دز های مختلف اشعه گاما تاثیر متفاوتی بر روی ارقام مختلف سیب زمینی داشتند و صفات وزن مخصوص، ارتفاع و میزان ماده خشک غده کمترین تغییرات و عملکرد و اجزای عملکرد دارای بیشترین تغییرات بودند. در مجموع به نظر می رسد پرتودهی در جهت معکوس (تاثیر منفی) تاثیر بیشتری بر روی صفات سیب زمینی داشت و درصد موفقیت استفاده از آن برای بهبود صفات،بسته به رقم سیب زمینی متفاوت و عموما پایین می باشد. واژه های کلیدی:ارزیابی اولیه، صفات کمی و کیفی، پرتودهی