بررسی سازگاری و عملکرد پروونانس های گونه های صنعتی اکالیپتوس در نواحی مختلف اکولوژیکی ایران (فاز دوم)- مطالعات استان مرکزی (منطقه ساوه)

هدف از اجرای طرح معرفی گونه ها و پروونانس های سازگار، سریع الرشد و صنعتی اکالیپتوس جهت کاشت در اراضی کم بازده و جنگلکاری های شهری شهرستان ساوه و جمع آوری اطلاعات در مورد فنولوژی آنها می باشد. آزمایش در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و در دو مرحله زمانی انجام شد. در سال‮‭1386‬ هفده گونه و پروونانس در سه تکرار و به فاصله کاشت 3 در 3 متر و به تعداد‮‭49‬ نهال در هر کرت و در سال ‮‭1389‬ تعداد ‮‭18‬ گونه و پروونانس در دو تکرار و به فاصله کاشت 3 در 3 متر و به تعداد متغیر در هر کرت. پارامترهای مورد اندازه گیری سالیانه شامل زنده مانی (دو بار در سال، پایان دوره گرما و پایان دوره سرما)، ارتفاع و قطر (فقط در پایان فصل رویش) بود. علاوه براین، در سال آخر اجرای طرح، کیفیت و قطر تاج پوشش درختان نیز ارزیابی شد. بررسی فنولوژی نیز از ابتدای سال ‮‭1391‬ تا پایان مهرماه سال ‮‭1393‬ انجام شد. آزمایش خصوصیات کامل فیزیکی و شیمیایی خاک محل اجرای آزمایش، بررسی خصوصیات کامل آب و هوایی در یک دوره حد اکثر ‮‭20‬ ساله و پوشش گیاهی همراه در فاز اول اجرای پروژه انجام شد. داده ها با استفاده از روشهای تجزیه واریانس و آزمون دانکن و بکارگیری نرم افزار ‭SAS ‬تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان می دهد که میان گونه ها از نظر صفات زنده مانی، قطر برابر سینه، کیفیت و مقاومت به سرمازدگی، اختلاف معنی داری در سطح ‮‭99‬ درصد دیده می شود و در مورد تکرارها اختلاف معنی داری مشاهده نمی شود. بیشترین مقادیر زنده مانی به دو گونه ‭E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-ch ‬و ‭E. sargentii ( ‬به ترتیب ‮‭44/9‬ و ‮‭62/2‬ درصد) و کمترین آن به گونه ‭E.rubida ‬‮‭166‬‭-sh ‬تعلق دارد. بیشترین مقادیر ارتفاع کل درخت به ترتیب به دو پروونانس ‮‭16/7‬‭) E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-sh ‬متر) و ‮‭85/6‬‭) E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-ch ‬متر) تعلق دارد. سایر گونه های باقی مانده در رتبه های بعدی قرار دارند و از نظر آماری با هم اختلاف دارند. بیشترین و کمترین مقادیر قطر یقه به ترتیب به دو گونه ‮‭25/12‬‭) E.viminalis ‬‮‭168‬‭-sh ‬سانتیمتر) و ‮‭23/11‬‭) E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-ch ‬سانتیمتر) تعلق دارد. سایر گونه ها در رتبه های بعدی قرار دارند و از لحاظ آماری اختلاف معنی داری با هم دارند. بیشترین مقدار قطر تاج پوشش به دو گونه ‭E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-sh ‬و ‭E.viminalis ‬‮‭168‬‭-sh (‬به ترتیب ‮‭2/95‬ و ‮‭2/88‬ متر) و کمترین مقدار این صفت به گونه ‮‭75/1‬‭) E. microcarpa ‬متر) تعلق دارد و گونه های باقی مانده از نظرآماری در سطوح مختلف هستند و در رتبه های بعدی قرار گرفته اند. مقاومترین گونه ها در برابر سرمازدگی به ترتیب اهمیت عبارتند از ‭E. microcarpa ‬و ‭E. suggrandis ssp. Suggrandis ‬و ‭E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-sh ‬در صورتی که گونه ‭E. camaldulensis ‬‮‭41‬‭-ch ‬دارای مقاومت متوسط و گونه ‭E. surgentii ‬دارای مقاومت ضعیف می باشد، در حالی که گونه ‭E. rubida ‬‮‭166‬‭-sh ‬دارای مقاومت خیلی کم می باشد. واژه های کلیدی: فنولوژی، زنده مانی، قطر، ارتفاع، خاک، کیفیت، تاج پوشش