تولید ایزولاین های ژن های کنترل کننده تحمل به سرما و نیاز بهاره سازی در ارقام گندم سازگار برای کشت در شرایط دیم

م نان ‭(Triticum aestivum‬، ‭L.) ‬از مهمترین هان زرا ، با ز در دنیا و ایران، نقش عمده ای را در تامین کننده ی و و رد ز مردم داراست. علیرغم سازگاری وسیع به محیطهای مختلف، برخی ژنوتیپ های گندم در اثر خسارت ناشی از سرمازدگی و از دست رفتن بوته ها در زمستان کاهش عملکرد معنی داری را در کشت پاییزه گندم در مناطق سردسیر متحمل می گردند. زیان اقتصادی ناشی از خسارت سرما و یخبندان به مراتب بیش از سایر پدیده های مخرب جوی و حتی گاهی بیش از خسارات آفات و عوامل بیماری زا می باشد. شناسایی ژن های موثر کنترل کننده تحمل سرما و تعیین کارکرد این ژن ها در بک گراند ژنتیکی ارقام مختلف گندم سازگار به کشت در شرایط دیم در بهبود ژنتیکی تحمل سرما در گندم و بنابراین افزایش عملکرد گندم پاییزه نقش کلیدی دارد. ژن بهاره سازی ‭Vrn-A‬1 بر روی کروموزوم 5‭A ‬و مکان های ژنی همولوگ آن کنترل تحمل سرما در گندم را بر عهده دارند. در این تحقیق ابتدا تلاقی بین ارقام گندم کاملا زمستانه و استاندارد نوراستار ‭(Norstar) ‬و مارتن (‮‭17‬‭.Mv) ‬با ارقام گندم بهاره، زمستانه و یا بینابین سازگار برای کشت در شرایط دیم صورت گرفت و سپس طی 4 نسل بک کراس با والد مکرر و انتخاب همزمان برای هتروزیگوسیتی در مکان ژنی ‭Vrn-A‬1 لاین های ایزوژنیک برای ژن های کنترل کننده تحمل سرما در گندم بدست آمد. در مجموع بیش از ‮‭1300‬ لاین ایزوژنیک از تعداد 8 تلاقی مختلف بدست آمد که منشا معرفی ارقام جدید با سطح بهبود یافته ای از تحمل سرما خواهند بود. علاوه براین لاین های ایزوژنیک حاصل در مطالعات بعدی در ارزیابی میزان تاثیر و عملکرد الل های ژن (های) ایزوله شده در بک گراند ژنتیکی ارقام سازگار و تاثیر هر یک از این الل ها بر روی درجه و دوام تحمل به سرما مورد بهره برداری قرار خواهند گرفت. واژه های کلیدی: گندم نان، تحمل سرما ، نیاز بهاره سازی، کشت دیم، یخبندان، سرمای دیررس بهاره