مطالعه اثربخشی عملیات بیومکانیکی آبخیزداری در ترسیب کربن به منظور اصلاح تغییرات اقلیمی در استان کرمانشاه

امروزه بحث ترسیب کربن به دلیل تغییرات اقلیمی در سطح کره زمین، اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. هدف از این تحقیق بررسی کارایی عملیات بیومکانیکی بر ترسیب کربن در حوزه های آبخیز استان کرمانشاه بود که ترکیبی از روش های مکانیکی و بیولوژیک است، روش مکانیکی شامل سکوبندی و احداث دیواره های خشکه چین عمود بر شیب دامنه است که بر روی این سازه ها گونه های درختی مثمر به صورت باغات دیم بادام و انگور احداث شده است. مشخصات خاک، پوشش گیاهی و مدیریت هر یک به وسیله عملیات میدانی در چهار منطقه نمونه برداری شامل پاوه، جوانرود، روانسر و روستای سیاه کمر اندازه گیری شد. نمونه برداری زی توده گیاهی اندام های هوایی و ریشه در همه مناطق، همراه با لاشبرگ گیاهی سطح زمین با استفاده از روش ترانسکت و پلات انجام شد. نمونه برداری خاک از دو لایه سطحی (صفر تا ‮‭20‬ سانتی متر) و زیرین (‮‭20‬ تا ‮‭40‬ سانتی متر) برای تعیین بافت خاک (به روش هیدرومتر)، آهک (به روش تیتراسیون با سود یک نرمال)، اسیدیته (گل اشباع)، هدایت الکتریکی (گل اشباع) و کربن آلی خاک (به روش والکلی و بلاک) برداشت شد. پردازش آماری داده ها با نرم افزار ‭SPSS (‬نسخه، ‮‭19‬) بر مبنای مقایسه میانگین ها (تجزیه واریانس یکصطرفه با آزمون‭S.N.K) ‬و رگرسیون خطی بین متغییرها انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بین متغییرهای بیومس گیاهی (تاج پوشش، ریشه و لاشبرگ) و ترسیب کربن در عملیات بیومکانیکی مختلف در سطح پنج و یک درصد، اختلاف معنی داری وجود دارد. به طوری که بیشترین و کمترین مقدار ترسیب کربن زیست توده گیاهی ‮‭4/63‬ و ‮‭1/85‬ تن در هکتار، به ترتیب مربوط به عملیات حفاظت و قرق و بیومکانیکی است. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که توان متوسط ترسیب کربن در عملیات بیومکانیکی، چرای شدید و عملیات حفاظت و قرق به ترتیب ،‮‭50 100‬/،‮‭120 57‬ تن در هکتار است که عملکرد عملیات بیومکانیکی از دیدگاه ترسیب کربن، بهبود کیفیت خاک، پایداری در مقابل فرسایش و پوشش گیاهی متوسط است. واژه های کلیدی استان کرمانشاه ؛ ترسیب کربن ؛ تغییرات اقلیمی ؛ عملیات بیومکانیکیی