بررسی امکان استفاده از پسآب تصفیه خانه فاضلاب شهر سبزوار، در اراضی کشاورزی بخش مرکزی شهرستان

توسعه پر شتاب سیستم های انسانی از یک طرف و افزایش روز افزون نیازهای بشر و آثار منفی فعالیت های او در حوزه آبخیز از دیگر سو باعث شده است تا تعادل دو زیر سیستم طبیعی و انسانی در حوزه های آبخیز به هم خورده و زیر سیستم سومی تحت عنوان مدیریت منابع آب حادث شود. یکی از طرح هایی که می تواند مولفه های یکپارچه ی منابع آب را در حوزه های آبخیز پوشش داده و موجبات کاهش اثرات خشکسالی را فراهم آورد، استفاده از آب های نامتعارف به عنوان منبع آب است که از جمله این آب ها، استفاده ی مجدد از فاضلاب شهری یا بازچرخانی فاضلاب و استفاده از پساب حاصله می باشد. شرایط اقلیمی و کمبود بارش ها و در نتیجه وقوع پدیده خشکسالی همچنین کمبود منابع آب در کشور، لزوم بهره برداری از پس آب تصفیه شده ی فاضلاب های شهری را دو چندان می سازد. جایگزینی آب مصرفی در بخش های کشاورزی، صنعت و تغذیه آب های زیرزمینی با پساب تصفیه شده یکی از راهکارهای مدیریتی دراین بخش است که چگونگی استفاده از آن به میزان قابل توجهی به سامانه ی بازچرخانی فاضلاب بستگی دارد. در این تحقیق امکان استفاده از پساب تصفیه خانه ی فاضلاب شهر سبزوار برای استفاده ی آبیاری در اراضی کشاورزی حاشیه ی شهر سبزوار، مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور نمونه برداری از پساب فاضلاب شهر سبزوار انجام و جهت مطالعه ی مواد آلوده کننده مهم و امکان پذیر، مطابق با جدول استانداردهای زیست محیطی فاضلاب ها، به آزمایشگاه ارسال گردید. همچنین گزارشات بهره برداری هفتگی و بررسی کیفی پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر سبزوار طی یک سال، از اردیبهشت 90 لغایت اردیبهشت 91 نیز جمع آوری شد. افزون بر آن، با مطالعه ی عمق آبرفت، امکان تاثیر پساب بر آب زیرزمینی در حاشیه ی شهر سبزوار و با هدف کاهش مخاطرات زیست محیطی، ارزیابی و کیفیت پساب به لحاظ کشاورزی و از دیدگاه هیدرولوژی نیز طبقه بندی گردید. در پایان با تعیین میانگین هریک از پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و میکربی نمونه های پسآب و با توجه به ضوابط و استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست ایران، امکان استفاده از پساب تصفیه خانه ی سبزوار برای کشاورزی و آبیاری ارزیابی و توصیه های لازم برای استفاده از آن، ارایه شد. نتایج نشان داد که به جز مقدار اکسیژن محلول و تعداد کلی فرم شمارش شده در پساب، در سایر پارامتر های مورد بررسی، محدودیتی برای استفاده از پساب تصفیه خانه سبزوار برای کشاورزی وجود ندارد، گرچه لازم است در تحقیقی دیگر، اثرات استفاده ی دراز مدت از آن بر روی خاک و گیاه دقیقا مطالعه گردد. همچنین نتایج این تحقیق عدم محدودیت عمق آبرفت را نشان داد. پساب تصفیه خانه ی سبزوار به روش ویل کاکس نیز دارای شوری زیاد با سدیم کم می باشد که از این منظر برای استفاده در کشاورزی و آبیاری، در کلاس آب های متوسط جای دارد. واژه های کلیدی: منابع آب، پساب، آبیاری، کشاورزی، سبزوار.