ارزیابی ژنوتیپ های گندم نان پیشرفته زمستانه و بینابین در آزمایشات مقایسه عملکرد مشترک مناطق سردسیر و معتدل سرد تحت شرایط دیم

ارزیابی ژنوتیپ های گندم نان برای شناسایی لاین های برتر بخشی از تحقیقات مستمر در برنامه اصلاح گندم دیم را شامل می گردد. در این ارزیابی ها سعی بر این است که لاین های سازگار با شرایط کشت دیم، دارای پتانسیل عملکرد بالا، مقاوم به بیماری های مهم بویژه زنگ ها و دارای خواص کیفی و کیفیت نانوایی مطلوب شناسایی و بر مبنای آنالیزهای آماری در صورت برتری نسبت به ارقام تجاری موجود انتخاب گردند. در این تحقیق تعداد 109 لاین جدید و پیشرفته گندم که مراحل ارزیابی مقدماتی را در آزمایش 21thPRWYT پشت سر گذاشته اند در آزمایشات مقایسه عملکرد پیشرفته در ایستگاههای تحقیقات کشاورزی دیم مراغه، قاملو، سرارود و زنجان مورد مطالعه قرار گرفتند. ژنوتیپ های مورد مطالعه شامل لاین های پیشرفته حاصل از تلاقی های داخلی و ارقام و لاین های بین المللی انتخابی از آزمایشات و خزانه های بین المللی بودند که به همراه ارقام شاهد تجاری آذر2، اوحدی و باران در 5 آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار ارزیابی شدند. در کلیه آزمایشات از صفات مختلف زراعی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی در مراحل مختلف رشدیادداشت برداری به عمل آمده وخسارت سرمای زمستانه و عکسالعمل لاینها درمقابل بیماریهای شایع در منطقه ارزیابی شد. انتخاب لاین های برتر براساس برتری لاین ها از نظر عملکرد و دیگر صفات ارزیابی شده و نیز با توجه به نتایج آزمون های کیفی انجام گردید. ارزیابی صفات تنوع مطلوبی را از نظر صفاتت فنولوژیک، مورفولوژیک، وزن هزاردانه و عملکرد نشان داد. لاین های مطلوب دارای سازگاری عمومی به مناطق هدف شناسایی شدند. بدلیل وجود اثرات متقابل معنی دار محیط و ژنوتیپ سازگاری اختصاصی ژنوتیپ های مورد مطالعه مورد توجه قرار گرفت. از این تحقیق تعداد 21 لاین برتر با پتانسیل عملکرد بالا انتخاب و جهت ارزیابی از لحاظ سازگاری و پایداری عملکرد دانه به آزمایشات یکنواخت سراسری سال آتی 21thERWYT-C هدایت گردیدند.واژه های کلیدی: گندم نان، زراعت دیم، آزمایشات مقایسه عملکرد