ارزش غذایی چهار گونه گیاه غالب مرتعی استان بوشهر در مراحل مختلف فنولوژی

وسعت مراتع استان بوشهر، حدود 1263000 هکتار است که از ارزش غذایی علوفه موجود در این مراتع، اطلاعاتی وجود ندارد. این تحقیق، برای آگاهی از ارزش غذایی چهار گونه مهم و غالب مرتعی استان و تغییرات آن در خلال مراحل رشد، انجام شد. برای این کار، نمونه برداری از هر گیاه، در سه منطقه مرتعی و سه مرحله رویشی، گلدهی و بذردهی، به طور تصادفی انجام شد. سپس نمونه ها خشک و آسیاب شده و یک نمونه از هر منطقه برای هر مرحله رشد، جهت تعیین ماده خشک، پروتیین خام، خاکستر خام، چربی خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز، لیگنین نامحلول در اسید، انرژی خام، کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن، منگنز، روی، مس و قابلیت هضم ماده خشک ، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک، به آزمایشگاه ارسال شد. برای تجزیه آماری داده های هر گونه در مراحل مختلف رشد، از طرح کاملا تصادفی با سه تیمار (مراحل) و سه تکرار (مناطق) و برای آنالیز تاثیر هر مرحله رشد (به طور جداگانه) بر ترکیب شیمیایی، عناصر معدنی و قابلیت هضم گونه ها، از طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار (گونه ها) و سه تکرار (مناطق) استفاده شد. تجزیه داده ها با نرم افزار SAS و مقایسه میانگین ها، با آزمون دانکن و سطح اطمینان 5% انجام شد و برای مقایسه میانگین عناصر معدنی با حد بحرانی آن ها، از آزمون t با سطح اطمینان 05/0 و 01/0 استفاده شد. طبق نتایج، با افزایش رشد، میزان پروتیین خام، فسفر، پتاسیم و قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک گیاهان کاهش معنی دار (05/0P<)و دیواره سلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز آن هاافزایش معنی داری (05/0P<) یافت.میزان پروتیین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز، لیگنین نامحلول در اسید، قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و ماده آلی در ماده خشک و نیزکلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و آهنگیاهان در هر سه مرحله رشد، به طور معنی داریتحت تاثیرگونه گیاه قرار گرفتند(05/0P<). گونه M. polymorpha دارای بیشترین میانگین پروتیین خام، فسفر، پتاسیم، قابلیت هضم ماده خشک، قابلیت هضم ماده آلی و قابلیت هضم ماده آلی در ماده خشک و نیز کمترین مقدار دیواره سلولی، در تمامی مراحل رشد گیاهان بود.میزان کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سدیم، آهن و منگنز گونه های مورد بررسی در مراحل مختلف رشد، بالاتر از سطح بحرانی آن ها برای دام های مرتعی بود. اما میزان فسفر، روی و مس گیاهان در برخی مراحل، کمتر از سطح کمبود آن ها بود.نتیجه کلی این که گونه M. polymorpha بهترینگونه مورد بررسی در این تحقیق بوده و مرحله رویشی، دارای مناسب ترین میزان ترکیب شیمیایی، عناصر معدنی و قابلیت هضم، در بین مراحل رشد بود. همچنین، افزودن مکمل فسفر، روی و مس به جیره دام های چراکننده در مناطق مورد مطالعه، ضروری به نظر می رسد.واژه های کلیدی: ترکیب شیمیایی، عناصر معدنی، قابلیت هضم، مرتع، استان بوشهر