ارزیابی پتانسیل روش عقیم سازی در کنترل کرم گلوگاه انار Ectomyelois ceratoniae Zell

کرم گلوگاه Ectomyelois ceratoniae Zell. از مهمترین آفات انار در ایران می باشد که سالیانه خسارت قابل توجهی به محصول وارد می کند. با توجه به زیست شناسی خاص آفت، تلفیق روش های مبارزه موجود جهت دستیابی به کنترل معقول ضروری است یکی از این روش ها، استفاده از تکنیک عقیم سازی است. با توجه به بیولوژی آفت شرایط لازم برای عقیم سازی در آن وجود دارد. آفت در انسکتاریوم در درجه حرارت 2 ±28 سانتی گراد، رطوبت نسبی 5±65.درصد و نسبت روشنایی به تاریکی 16به8 ساعت.پرورش داده شد. شفیره های 2-1 و 4-3 روزه با دزهای 60، 80، 100، 120، 140، 160، 180 گری پرتودهی شدند. پروانه های نر پرتودهی شده با ماده طبیعی، ماده پرتودهی شده با نر طبیعی، نر پرتودهی شده با ماده پرتودهی و نر طبیعی با ماده طبیعی تلاقی داده شدند و تعداد کل تخم ها و درصد باروری آن ها با هم مقایسه شدند. نتایج نشان داد که دزهای مختلف پرتودهی و سن شفیرگی روی میزان تخمگزاری و درصد تفریخ آن ها تاثیر معنی دار داشته است(P≤0.01). میانگین تعداد تخم ها در پروانه های حاصل از شفیره های پرتودهی شده 2-1 روزه با دز 120 گری، 8/31 عدد و باروری آنها 7/0 درصد، تعداد تخم و میزان باروری در شفیره های 4-3 روزه پرتودهی شده با دز 160 گری به ترتیب 6/15 و 1 درصد بود. در رهاسازی همزمان پروانه ها با الگوی: نر پرتودهی شده- ماده پرتودهی شده-نر طبیعی- ماده طبیعی با نسبت 1:1:9:9 در شفیره های 2-1 و 4-3 روزه، تمامی تخم های حاصله عقیم بودند و با نسبت 1:1:5:5 در شفیره های 2-1 روزه و 1:1:7:7 در شفیره های 4-3 روزه در یک گروه آماری قرار گرفتند(P≤0.01) . در رهاسازی پروانه های حاصل از شفیره های 2-1 روزه عقیم شده با دز 120 گری در قفس تعبیه شده روی درخت، میزان آلودگی 33/3% (نسبت به 64% شاهد) و در شفیره های4-3 روزه نسبت رهاسازی نسبت 1:1:7:7 پروانه های عقیم شده با دز160 گری میزان آلودگی33/1% (نسبت به 33/69% شاهد) بود. بنابراین دز 120گری به نسبت 1:1:5:5 برای شفیره های 2-1 روزه و دز 160 گری به نسبت 1:1:7:7 برای شفیره های4-3 روزه برای رهاسازی در طبیعت قابل توصیه است.کلید واژه ها: کرم گلوگاه انار، عقیم سازی ، پرتو گاما، یزد، کرج