تعیین حد بحرانی بور خاک برای خیار گلخانه ای

تحقیق حاضر به سفارش سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با هدف تعیین حد بحرانی بور قابل جذب خاک درکشت خاکی خیار گلخانه ای در گلخانه ای با مساحت 1000 مترمربع واقع در شهرستان اصفهان در طی دو سال اجرا شد. ابتدا از خاک 80 گلخانه تحت کشت خاکی خیار گلخانه ای با سطح حداقل 3000 مترمربع واقع در شهرستان های اصفهان، فلاورجان، شهرضا و دهاقان در طی سال های 92 و 93 نمونه برداری خاک انجام شد. 14 خاک با غلظت مختلف بور قابل جذب از محدوده کم تا زیاد( 74/0 تا 86/5 میلی گرم بر کیلوگرم) انتخاب شد. دو تیمار شاهد(عدم مصرف بور) و کوددهی با بور در 6 تکرار در هر خاک اعمال گردید. ارزیابی نتایج شاخص های مرکزی عنصر غذایی بور بر اساس نمونه های خاک جمع آوری شده از گلخانه ها نشان داد که شاخص های مرکزی میانگین، میانه و مد عنصر غذایی بور به ترتیب 8/2، 8/2 و 3/1 میلی گرم بر کیلوگرم می باشند همچنین بر اساس واسنجی مقادیر بور قابل جذب خاک در مقابل پاسخ گیاه خیار گلخانه ای به روش تصویری کیت و نلسون و همبستگی مثبت نقاط مذکور(86/0r=)، حد بحرانی عنصر بور 2 میلی گرم بر کیلوگرم برآورد گردید. واسنجی نتایج تجزیه خاک به روش چشمی نشان داد که پاسخ عملکرد نسبی گیاه خیار گلخانه ای برای دستیابی به80 درصد حداکثر عملکرد نسبت به افزایش بور قابل جذب خاک در محدوده غلظت های6/2 تا 3/4 میلی گرم بر کیلوگرم (خاک های شماره 28 تا29 فلاورجان) مثبت می باشد لذا با توجه به نزدیکی حد بحرانی برآورد شده در دو روش، می توان حد بحرانی مذکور را برای خیار گلخانه ای استفاده نمود. در نهایت توصیه می شود برای حصول اطمینان از حد بحرانی به دست آمده در کشت های گلدانی، این دستاورد در شرایط گلخانه در بستر خاک و بدون استفاده از گلدان واسنجی شود.واژه های کلیدی: حد بحرانی، عنصر بور، خاک، خیار گلخانه ای