انتخاب تله های نوری و شرایط نصب آنها بر میزان شکار شب پره بید گوجه فرنگی "Tuta absoluta"

بید گوجه فرنگی (Tomato leaf miner) با نام علمی Tuta absoluta (Meyrick, 1917) یکی از آفات کلیدی گوجه فرنگی است که سبب کاهش رشد، خسارت به میوه و از بین رفتن گیاه می شود. برای کنترل این آفت اغلب از سموم شیمیایی استفاده می شود، که علاوه بر خطر زیست محیطی، برای سلامت جامعه نیز (بدلیل مصرف تازه خوری محصول) مضر است. از این رو استفاده از سایر روش های کنترل آفات باید مد نظر قرار گیرد. استفاده از تله های نوری یکی از روش های کم هزینه و کم ریسک برای شکار حشرات بالغ، و در نتیجه کاهش خسارت، این آفت می باشد. در این راستا انتخاب بهترین تله نوری و کارآیی آنها در سطح گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا انواع لامپ های رنگی کم مصرف برای نصب در تله ها تهیه شد. سپس تله ها به صورت گروه های چهار تایی در اتاق حرارت ثابت نصب و تعداد شکار آنها با هم مقایسه و بهترین نور انتخاب گردید. در مرحله بعد سه ارتفاع مختلف نصب تله (با جلب کننده ترین نور) برای انتخاب مناسب ترین ارتفاع مورد بررسی قرار گرفت. سر انجام سه اندازه متفاوت تله برای انتخاب بهترین اندازه تله نیز بررسی شد. در سال دوم بهترین تعداد تله برای نصب در1000 متر مربع گلخانه تجاری بررسی شد. در این آزمایش براساس نتایج سال اول، مناسب ترین تله انتخاب و تراکم دو، چهار، شش و هشت تای آنها در یک واحد 1000 متری گلخانه مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مرحله اول نشان داد که بیشترین شکار مربوط به لامپ فرابنفش (BLB) با میانگین تعداد شکار 83/32±80/435 می باشد. بهترین ارتفاع نصب تله نشان داد که ارتفاع 75 و 100 سانتی متر به ترتیب با میانگین تعداد شکار 89/25±49/103 و 03/24±61/113 بیشترین شکار را داشته ولی اختلاف معنی دارای با هم نداشتند. مقایسه اندازه تله ها نیز نشان داد که دو ظرف بزرگتر (قطر 5/10 با ارتفاع 19 و قطر 5/14 با ارتفاع 26 سانتی متری) به ترتیب با میانگین تعداد شکار 15/24±13/84 و 06/27±84/78 مناسب ترین اندازه برای تله می باشند. در بررسی گلخانه ای در استان هرمزگان، میانگین تعداد شکار در تیمار دوتله 75/27 و در تیمار چهارتله 39/14 بود، در حالیکه میانگین تعداد شکار در تیمار چهارتله 67/11 و در تیمار شش تله 85/7 و سرانجام میانگین تعداد شکار در تیمار شش تله 67/112 و در هشت تله 33/113 بود. در حالیکه در استان قزوین، میانگین تعداد شکار در تیمار دوتله 93/10 و در تیمار چهار تله 61/13 بود، در مرحله دوم، میانگین تعداد شکار در تیمار چهار تله 38/11 و در تیمار شش تله 91/11 بود. این مرحله مجددا تکرار گردید و میانگین تعداد شکار در تیمار چهار تله 41/10 و در تیمار شش تله 94/9 بود. در استان تهران (شهرک گلخانه آوه)، میانگین تعداد شکار در تیمار دوتله 70/27 و در تیمار چهار تله 95/18 بود، در مرحله دوم، میانگین تعداد شکار در تیمار چهار تله 25/8 و در تیمار شش تله 47/9 بود. براساس نتایج فوق می توان گفت که در طول فصل کشت که گلخانه تحت مدیریت مناسب قرار دارد، تعداد چهار تله نوری با منبع نوری BLB برای حدود 1000 مترمربع گلخانه مناسب است. این تله ها باید در چهار گوشه تقریبی هر واحد گلخانه و در ارتفاع 70 ساتی متری بالای بوته ها نصب شوند. واژه های کلیدی: بید گوجه فرنگی ، تله نوری، کنترل غیر شیمیایی،