بررسی نوع قارچ کش و دوره انبار داری بر بنیه بذر سه رقم جو طبقه مادری در استان تهران

به منظور تاثیر تیمارهای ضدعفونی بذر بر قابلیت انبارمانی و شاخصهای بنیه بذر ارقام جو در طبقه مادری آزمایشی در آزمایشگاه و مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج انجام گرفت. درآزمایشگاه مطالعه به صورت فاکتوریل درقالب طرح پایه کاملا تصادفی و درشرایط مزرعه بصورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک کامل اجرا گردید. فاکتور اول شامل نوع قارچ کش درسه سطح کاربوکسین تیرام با غلظت 2/5 درهزار، دیفنوکونازول+ سایپروکونازول(دیویدند استار)با غلظت 2درهزار و شاهد(بدون ضد عفونی)، فاکتور دوم شامل سه رقم یوسف، نصرت و لاین D10 درطبقه مادری بوده اند. بذرها بعد ازضدعفونی با قارچ کش درشرایط انبار معمولی به مدت حداکثر 14 ماه نگهداری گردیدند. بذرها از سرعت جوانه زنی، درصدگیاهچه های عادی و بنیه بذر درسه مرحله، بعد از2 ماه،7 ماه و 14ماه انبارداریدرشرایط آزمایشگاه ارزیابی شدند، بعلاوه در هنگام کاشت درمزرعه، از نظر استقرارگیاهچه در طی دو مرحله بعد از2 ماه(سال اول تولید بذر) و 14 ماه(سال دوم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاکی ازآن است که درصد گیاهچه های عادی بعد از 2، 7 و 14 ماه انبارداری تحت تاثیررقم درسطح احتمال 1% قرارگرفت. بطوریکه دراین سه دوره بیشترین درصد گیاهچه های عادی دررقم نصرت و کمترین در لاین D10 مشاهده گردید. بعلاوه درصد گیاهچه های عادی بعد از 2 ماه انبارداری تحت تاثیر تیمار ضدعفونی بذر درسطح احتمال 5% معنی دارگردید. درمقایسه بین تیمارهای قارچ کش از نظر تاثیر براین صفت حداکثر درصد گیاهچه های عادی با میانگین 95/75درصد دربذرهای تیمار شده با قارچ کش دیویدند استار مشاهده گردید. حداقل تولید درصد گیاهچه های عادی با میانگین 93/2 درصد دربذرهای تیمار شده با قارچ کش کاربوکسین تیرام مشاهده گردید،اما بعد از 7 و 14 ماه انبار این صفت تحت تاثیر تیمار ضد عفونی بذر قرارنگرفت.درطی دوره 7و 14 ماه پس از انبارداری درهرسه رقم مورد آزمایش بذرهایی که با قارچ کش دیویدند استار تیمار شده بودنددر مقایسه با شاهد(بذرهای بدون ضدعفونی) سریعترجوانه زدند. درطی دوره های 2 و7ماه بعد از انبارداری، در هرسه رقم موردآزمایش استفاده ازقارچ کش دیویدند استار باعث افزایش در وزن خشک گیاهچه درمقایسه باشاهد(بذرهای بدون ضدعفونی) گردید. اما تیمارکاربوکسین ترام بروی ارقام مختلف اثرات متفاوتی داشت. دربررسی اثرات متقابل رقم × تیمار ضد عفونی بذر بر وزن خشک گیاهچه 14 ماه بعد از انبارداری، در هرسه رقم مورد آزمایش تیمارهای ضد عفونی بذر باعث کاهش وزن خشک گیاهچه در مقایسه با شاهد( بذرهای بدون ضد عفونی) گردیدند. بعد ازگذشت 2 و 14ماه از ضدعفونی بذرها و کاشت آنها در مزرعه، درمقایسه بین ارقام بیشترین درصد سبز شدن درمزرعه بعد از 2 و 14ماه انبارداری به ترتیب با میانگین 88/33 % و 77/5 درصد متعلق به رقم یوسف بود. کمترین درصد سبز شدن درلاین D10 به ترتیب با میانگین 78/17% و 65/41 درصد مشاهده گردید. دربررسی اثرتیمار ضدعفونی بذر بعد از 2ماه انبارداری بردرصد ظهور گیاهچه درمزرعه، بیشترین درصد ظهورگیاهچه متعلق به تیمار قارچ کش دیویدند استار با میانگین 90% بودکه درمقایسه با شاهد(بذرهای بدون ضدعفونی) 13/2درصد افزایش را نشان داد، اما بعداز 14ماه انبارداریبیشترین میزان درصد ظهورگیاهچه دربذرهای شاهد(بذرهای بدون ضدعفونی) بامیانگین 77/5% مشاهده گردید. دوقارچ کش دیویدند استار و کاربوکسین تیرام بعد از14ماه انبارداری بذرها، باعث کاهش دراستقرارگیاهچه در مزرعه در مقایسه با بذرهای شاهدگردیدند، بطوریکه قارچ کش کاربوکسین تیرام دارای تاثیر منفی بیشتری برکاهش درصد ظهورگیاهچه درمزرعه درمقایسه با قارچ کش دیویدند استار بود. براساس نتایج این تحقیق توصیه می گردد که بذرها بعد از ضد عفونی( حدودا 2 ماه) در سال اول درمزرعه کاشت گردند چراکه با گذشت زمان ونگهداری بذرهای ضدعفونی شده به مدت یکسال وبیشتر(سنواتی شدن بذرضد عفونی شده) تیمار قارچ کش ها و بویژه کاربوکسین تیرام پودری دارای تاثیر منفی بر بنیه بذربوده و باعث کاهش استقرار گیاهچه هادر مزرعه می گردند. واژه های کلیدی:جو، رقم، ضدعفونی بذر، نوع قارچ کش، بنیه بذر