مطالعه اثر روش های مختلف خاک ورزی، مدیریت بقایای گیاهی و تناوب زراعی بر وقوع بیماری های مهم گیاهی در اقلیم سرد استان خراسان رضوی

در این پروژه اثر شیوه های مختلف خاک ورزی و سطوح مختلف نگهداری بقایای گیاهی، در قالب دو سیستم تناوبی بر ظهور بیماری های مهم به مدت 5 سال زراعی (1396-1391) در ایستگاه جلگه رخ (منطقه سرد) بررسی شد. آزمایش بر پایه طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. روشهای مختلف خاک ورزی شامل، خاک ورزی متداول، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی در کرت های اصلی ومدیریت بقایای گیاهی شامل تیمار بدون بقایا، حفظ 30 % بقایای گیاهی و حفظ 60 % بقایای گیاهی در کرت های فرعی قرار گرفتند. همچنین جمعیت نماتدهای پارازیت گیاهی و غیر پارازیت گیاهی در هر کرت آزمایشی سیستم تناوبی اول با نمونه برداری و به روش الک و سانتریفیوژ استخراج و با استفاده از کلیدهای معتبر تا سطح جنس یا گونه تشخیص داده شد. هر دو سیستم تناوبی مبتنی بر گندم بوده، و سیستم تناوبی اول شامل گندم، چغندر قند، گندم، چغندرقند و گندم و سیستم تناوبی دوم شامل گندم، شبدر، چغندرقند، جو، ذرت علوفه ای وگندم بود. بر اساس نتایج ارزیابی بیماری ها در دو سیستم تناوبی، تفاوتی از نظر ظهور بیماری ها در تیمار های مختلف مشاهده نشد و بیماری های خاکزاد بویژه پوسیدگی های ریشه و طوقه در هیچکدام از تیمارها مشاهده نشد. نماتد های پارازیت گیاهی شامل نماتد مولد زخم ریشه (Pratylenchus neglectus)، نماتد سنجاقی ).(Paratylenchus spp، .Geocenamus spp، نماتد ساقه و پیاز (Ditylenchus spp.)، Boleodorus spp.، .Filenchus spp و Tylenchus spp. و نماتد های غیر پارازیت گیاهی شامل نماتد قارچ خوار) (Aphelenchus avenae و نماتد های آزاد زی خاک (Free living nematodes) در سیستم تناوبی اول جداسازی و تشخیص داده شدند. نتایج تجزیه واریانس تعداد نماتد های پارازیت گیاهی نشان داد که اثر خاک ورزی بر جمعیت Filenchus spp. و اثر برهمکنش خاک ورزی و نگهداری بقایای گیاهی بر جمعیت نماتد سنجاقی (.Paratylenchus spp)، و نماتد ساقه و پیاز (Ditylenchus spp.)، در سطح 5% معنی دار بوده است. اثر تیمارهای مختلف خاک ورزی سطوح مختلف نگهداری بقایای گیاهی و برهمکنش خاک ورزی و نگهداری بقایای گیاهی بر جمعیت سایر گونه های نماتد پارازیت گیاهی، تعداد کل نماتد های پارازیت گیاهی، جمعیت نماتد های غیرپارازیت گیاهی و تعداد کل نماتد از نظر آماری معنی دار نبوده است.واژه های کلیدی: بقایای گیاهی، بیماری های گیاهی، تناوب زراعی، کشاورزی حفاظتی